سامانهٔ فرهنگ املایی «ویراستاران»
از اینجا در دسترس شماست: emla.virastaran.net
البته لازم نیست این نشانی را حفظ کنید.
هر بار خواستید بیاوریدش، کافی است در گوگل بنویسید فرهنگ املایی و همان نتیجهٔ نخست را باز کنید.
پیش از آغاز
۱. استفادهٔ هرروزه از فرهنگ املایی خط فارسی در ضمن میلیون‌ها واژه ویرایش، از آذر۱۳۸۸ تاکنون و شناسایی ظرفیت‌ها و ضعف‌های این کتاب؛
۲. تدریس ده‌هابارهٔ دستورخط فارسی و راه‌بلدشدن در کوچه‌پس‌کوچه‌های این کتاب گران‌مایه و ضمناً معرفی آن به بیش از ۴۲۷۷ نفر در ۱۵۴ کارگاه آموزشی ویرایش و درست‌نویسی در ۱۳ شهر ایران و ۲ شهر خارج از ایران و نیز شناساندن دستورخط به ده‌ها مراجعه‌کنندهٔ مؤسسهٔ «ویراسـتاران» و همچنین معرفی این کتاب به صدها ناشر و سازمان دولتی و غیردولتی و تلاش در جهت مجاب‌کردن ایشان با بیانی علمی برای مراجعه به این شیوه‌نامه؛
۳. جمع‌آوری بیش از ۳۰۰۰ واژهٔ ناموجود در فرهنگ املایی خط فارسی در حین ویرایش صدها اثر، توسط سیدحمید حیدری‌ثانی (از این تعداد، حدود ۱۲۰۰ واژه در ویرایش دوم فرهنگ املایی خط فارسی به این کتاب افزوده شد و ۱۸۰۸ واژه باقی ماند)؛
۴. شناسایی و گردآوری ۹۵۲ نایکدستی در فرهنگ املایی خط فارسی در ضمن استفاده از این کتاب و نیز با دو نوبت مرور کامل آن، توسط سیدحمید حیدری‌ثانی؛
۵. شناسایی ضعف‌ها و کاستی‌های دستورخط و فرهنگ املایی خط فارسی و تلاش برای پیشنهاد اصلاح به فرهنگستان زبان و ادب فارسی، در قالب نامه‌نگاری و دیدار با رئیس فرهنگستان، دکتر حداد عادل، و حضور در یک جلسه نشست کارگروه بازبینی دستورخط؛
۶. تایپ فرهنگ املایی خط فارسی با ۲۹٬۲۷۱ مدخل در قالب فایل ورد؛
۷. نمونه‌خوانی کامل فایل ورد فرهنگ املایی خط فارسی، با یاری دو ویراستار؛
۸. راه‌اندازی سامانهٔ برخط فرهنگ املایی در زیردامنهٔ emla.viraiesh.ir، به‌همت محمدمهدی باقری. در این سامانه، فقط پیشنهاد فرهنگ املایی خط فارسی ویرایش اول ذکر شده بود. دامنهٔ viraiesh.ir در سال ۱۳۹۵ به انجمن فرهنگی‌آموزشی ویرایش و درست‌نویسی واگذار شد؛
۹. بازتایپ فرهنگ املایی خط فارسی برای تطبیق فایل ورد با ویرایش دوم این کتاب؛
۱۰. نمونه‌خوانی کامل فایل ورد فرهنگ املایی خط فارسی با یاری دو ویراستار؛
۱۱. تبدیل فایل ورد فرهنگ املایی خط فارسی به فایل اکسل برای ساختن دیتابیس (خزانهٔ واژگان) سامانهٔ فرهنگ املایی «ویراسـتاران» و نیز فراوری داده‌های این فایل اکسل، توسط سیدحمید حیدری‌ثانی؛
۱۲. برگزاری ده‌ها ساعت نشست در کارگروه دستورخط «ویراسـتاران»، دربارهٔ صورت املایی واژه‌های اضافه‌شده و نیز برای جمع‌بندی ضوابط املایی دستورخط، در قالب جلسات حضوری در مشهد و تهران و نیز در قالب جلسات غیرحضوری؛
۱۳. نمونه‌خوانیِ دوبارهٔ ۳۱٬۷۶۷ صورت املایی از کتاب فرهنگ املایی خط فارسی در قالب فایل ورد با کمک دو نمونه‌خوان؛
۱۴. افزودن دوبارهٔ ۳۱٬۷۶۷ صورت املایی از کتاب فرهنگ املایی خط فارسی به فایل اکسل برای ارائهٔ گزارش دقیق پیشنهاد فرهنگ املایی خط فارسی؛
۱۵. یک نوبت نمونه‌خوانیِ کامل ۳۱٬۷۶۷ صورت املایی از کتاب فرهنگ املایی خط فارسی در قالب فایل اکسل؛
۱۶. افزودن ۴٬۵۲۰ فعل در صورت صرفی سوم‌شخص مفرد ماضی ساده با ذکر نوع فعل از نظر ساختمان و نیز بن مضارع آن، به خزانهٔ واژگان؛
۱۷. افزودن ۱۵٬۴۶۰ آوانگاری به خزانهٔ واژگان؛
۱۸. افزودن ۱۵٬۲۵۶ مقولهٔ واژگانی به خزانهٔ واژگان؛
۱۹. تهیهٔ طرح اجرایی سامانهٔ فرهنگ املایی «ویراسـتاران» در مدت سه ماه و در قالب مشورت با چندین تیم برنامه‌نویس؛
۲۰. برنامه‌نویسی و تولید سامانهٔ فرهنگ املایی «ویراسـتاران» در مدت چهار ماه، با تلاش تیم تولید فنی؛
و…
در مجموع در این راه، ده‌ها نفر با صرف چندین هزار ساعت وقت مفید، تلاش کرده‌اند.
آغاز
سامانهٔ فرهنگ املایی «ویراسـتاران» در ۲۰خرداد۱۳۹۶ چشم به جهان گشود و فعالیت آزمایشی خود را بدون اعلام عمومی آغاز کرد.
پس از آغاز
گام اول: در تاریخ ۲۷خرداد۱۳۹۶ خزانهٔ واژگان سامانه در حالت آزمایشی و با اعلام به همکاران و اطرافیان، با این حجم از اصلاحات، کار خود را آغاز کرد:
۱. افزودن ۹۳ واژهٔ ناموجود بر اساس جست‌وجوهای بی‌پاسخ و پیشنهادهای کاربران سامانه در هفت روز اول!؛
۲. رفع ۹۵۲ بلاتکلیفی موجود در کتاب فرهنگ املایی خط فارسی و پیشنهاد یک صورت؛
۳. بررسی ۶۵۲۳ اعراب‌گذاری فرهنگ املایی خط فارسی و درج اعراب‌گذاری ضروری در «پیشنهاد ویراسـتاران»، در قالب دو بار نمونه‌خوانی کامل؛
۴. اصلاح ۱۹۵۲ خطای فاصله‌گذاری در «پیشنهاد فرهنگ املایی»؛
۵. بررسی و اصلاح ۳٬۷۷۷ «صورت پیشنهادنشده»؛
۶. بررسی و اصلاح ۷۸۷ واژهٔ پرانتزدار از «پیشنهاد فرهنگ املایی» در «پیشنهاد ویراسـتاران».
گام دوم: در تاریخ ۳۰آذر۱۳۹۶ خزانۀ واژگان سامانه با این حجم از اصلاحات به‌روز شد:
۱. افزودن ۶۲ واژهٔ ناموجود بر اساس جست‌وجوهای بی‌پاسخ و پیشنهادهای کاربران سامانه. ۶۶۶۸ جست‌وجوی بی‌پاسخ نیز در نوبت بررسی است. البته بیشتر این جست‌وجوها ناشی از خطای کاربران در جست‌وجوست؛
۲. شناسایی و اعمال ۹۷۱ خطا؛
۳. حضور در ۳ جلسۀ کارگروه بازبینی دستورخط در فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛
۴. تحلیل و استخراج الگوریتم فاصله‌گذاری در ترکیبات از کتاب دستورخط؛
۵. شناسایی و درج «دلیل» برای ۱۶۹۰ واژه؛
در این مرحله، خزانۀ واژگان سامانهٔ فرهنگ املایی «ویراسـتاران» هنوز به‌صورت آزمایشی فعالیت می‌کند.
گام سوم: در ۱دی۱۳۹۶ از نسخهٔ آزمایشیِ سامانۀ فرهنگ املایی «ویراستاران» در جشن هشت‌سالگی «ویراستاران» در کتابخانهٔ ملی رونمایی شد. بعد، به‌مرور در کانال تلگرامیِ «ویراستاران» اعلام‌هایی پراکنده، برای استفادهٔ کاربرِ عمومی، درج شد.
گام‌های بعد: در به‌روزرسانی‌های بعد در نظر داریم انجام دهیم:
۱. بررسی و اصلاح و تکمیل ۳۱٬۳۶۹ مقولهٔ واژگانی (این کار شروع شده است. شما هم مشارکت کنید: حمایت علمی کنید)؛
۲. بررسی و اصلاح و تکمیل ۳۷٬۷۲۰ آوانگاری؛
۳. اصلاح و تکمیل ۳۷٬۷۲۰ نمونهٔ کاربرد؛
۴. اصلاح و تکمیل ۳۷٬۷۲۰ دلیل؛
۵. اصلاح و تکمیل ۳۷٬۷۲۰ معنا و شرح؛
و… .
