ناغافل
گاه واژۀ «ناغافل» را به‌صورت قید یا صفت و در معنی «ناگهانی، ناگهان، بی‌خبر، غافل‌گیرانه» به کار می‌برند. این کاربرد صحیح نیست؛ زیرا «غافل» خود به‌معنی «بی‌خبر» است و افزودن…
به روح اعتقاد دارید؟ | از نیمهٔ گم‌شده به هم‌روح
واژۀ انگلیسی Soulmate را در فارسی به «نیمهٔ گم‌شده» ترجمه کرده‌ایم. من دوست دارم بگویم «هم‌روح»؛ همان طور که به classmate می‌گوییم «هم‌کلاسی». انگلیسی‌ها واژه‌ای دارند که در فارسی به…
آیا «ساروج» درست است یا «صاروج»؟
صاروج معرّبِ čārūg فارسی میانه است. ساروج نیز املای فارسی‌شدهٔ واژهٔ عربیِ صاروج است. امروزه در فارسی املای صاروج کمابیش متروک شده است و این واژه را به‌صورت ساروج می‌نویسند…
عوامل انسجامبخش متن | نکته‌ای زبان‌شناسانه
عوامل انسجامبخش متن در سطح جمله عمل می‌کنند و نبود آن‌ها روانی متن را از بین برده، باعث نفهمیدن متن می‌شود. چند نوع عامل انسجامبخش برای متون فارسی می‌توان در…
چطور ساده بنویسیم؟ | نُه قدم در ساده‌نویسی
ساده‌نوشتن در نویسندگی یا ساده‌نویسی به‌معنای فهمیده‌شدن و ایجاد ارتباط با تعداد زیادی از آدم‌های گوناگون است. هر نوشتهٔ پرمغزی را می‌توان ساده کرد، ساده گفت و جوری بیان کرد…
در کدام قالب نگارشی بنویسیم؟ | مرور چهار نکتهٔ ساده ولی کلیدی
هرکدام از قالب‌های نگارشی امکانات و محدودیت‌های خاص خود را برای نویسندگی دارد. با تجربه، تمرین، مشورت و نگاه بلندمدت، قالب مناسب خود را بیابید. شما می‌توانید مقصودتان را در…
آیا به‌کاربردن «انجام» در معنای اسم‌مصدری درست است؟
برخی معتقدند «انجام» تنها به‌معنای «پایان» است؛ اما «انجام» دستخوش تغییر معنایی شده است و امروزه به‌معنای «کردن» و «انجام‌دادن» به کار می‌رود و به‌کاربردن آن در معنای اسم‌مصدری درست…
نگاهی به «له و علیه ویرایش»
«له و علیه ویرایش» مجموعه‌ای است از مقاله‌ها و یادداشت‌های سایه اقتصادی‌نیا درباب ویرایش که عمدتاً در قبلاً منتشر شده است. این کتاب در نوع خود اثری خواندنی است و…
دربارهٔ ویرایش ترجمه
بی‌شک، یکی از اقشار ویرایش‌لازمِ ویراستارملازم مترجمان هستند. بسیارند مترجمانی که درست‌نویسی نمی‌دانند و اهمیتی هم نمی‌دهند و همین امر در تولید ترجمه‌های پرغلط بی‌تأثیر نیست. در این نوشته، ترجمانک‌طور،…
سرواژه‌سازی در زبان فارسی و سرواژه‌های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی
سرواژه‌سازی نوعی واژه‌سازی است که در آن، با حروف آغازین کلمات و ترکیب آن‌ها، کلمه‌ای جدید ساخته می‌شود. سرواژه‌های فارسی ویژگی‌هایی دارند که در این مقاله، به‌اجمال به آن‌ها پرداخته…
بااین‌وجود
بیشترِ کسانی که دربارۀ ویرایش و درست‌نویسی زبان فارسی اثری نوشته‌اند، کاربرد حرف‌ربط «بااین‌وجود» را نادرست دانسته و خاطرنشان کرده‌اند که صورتِ صحیح این حرف‌ربط، «باوجوداین» است. بیشترِ کسانی که…
آیا «ماشه» درست است؟
ماشه امروز در معنی «اهرمی در تفنگ» به کار می‌رود. این واژه برگرفته از مِحَشَّة عربی است و دستخوش تحولات آوایی و گسترش معنایی شده است. ریشه‌شناسی ماشه ماشه برگرفته…