شرافت سخن

هر پیشه‌ای مستلزم یک نوع «جوانمردی» یا «شرافت» است. اگرچه بعضی اصول هست که در همهٔ فنون و پیشه‌ها باید مراعات شود، اما انحراف از اصول شرافت در همهٔ پیشه‌ها به یک درجه برای جامعه زیان‌بخش نیست. کاسبی که کم می‌فروشد یا سنگ تمام در ترازو نمی‌گذارد، از شرافتِ پیشهٔ خود منحرف شده است؛ اما این انحراف تنها به خریداران او زیان می‌رساند.منبع: «ویراسـتاران» virastaran.net

در پیشهٔ نویسندگی وضع چنین نیست؛ زیرا همهٔ طبقات اجتماع که خواندن و نوشتن می‌دانند و همهٔ نسل‌های یک جامعه، از معاصران و آيندگان، با آثار نویسنده سروکار دارند. انحراف نویسنده از شرافتِ پیشهٔ خود به همهٔ ایشان ممکن است زیان برساند.منبع: «ویراسـتاران» virastaran.net

جوانمردی را در پیشهٔ نویسندگی «شرافت ادبی» می‌توان خواند. نخستین شرط این صفت آن است که نویسنده به ارزش کار فکری، یعنی آنچه پیشهٔ خود اوست، ایمان داشته باشد؛ یعنی برای این کار به قدر و شأنی قائل شود. نتیجهٔ این ایمان آن است که به کار همکاران خود به چشم احترام بنگرد و حس کند که محصول ذوق و اندیشه لااقل به‌اندازهٔ محصولات طبیعی یا صنعتی ارزش دارد. این احساس ایجاب خواهد کرد که دربارهٔ آثار دیگران، اگرچه هم ذوق و همفکر او نباشند، ادب را مراعات کند و در هر بحثی که پیش بیاید، از توهین و تحقیر ایشان بپرهیزد.منبع: «ویراسـتاران» virastaran.net

نویسنده‌ای که دارای این صفت است، در بحث با همکاران خود از نیش و کنایه و بهتان احتراز می‌کند؛ برای اثبات نظر خود یا برای غلبه بر حریف، نوشتهٔ او را قلب و تحریف نمی‌کند و وارونه جلوه نمی‌دهد. همچنین اگر به پیشهٔ خود قدر می‌گذارد، پیش از آنکه به دیگری ایراد بگیرد یا اعتراض کند، می‌کوشد که از درستی مطلبی که مدافع آن است، یقین حاصل کند. جای تأسف است که گاهی خلاف این معنی را در آثار بعضی از معاصران می‌بینیم.

گزیده‌ای از:
پرویز ناتل‌خانلری، «شرافت ادبی»، هفتاد سخن، ج۲، چ۲، تهران: توس، ۱۳۷۷، ص۱۹۰.
گزیننده: نسرین لطفی، ویراستار مؤسسهٔ «ویراسـتاران».