ویرایش از زبان ویراستاران کتابی مهم و خواندنی دربارهٔ ویرایش است. جرالد گراس، ویراستار این کتاب، از ویرایشگران باتجربه و کارکشتهٔ آمریکایی است که ویراستاری را از شانزده‌سالگی، آن‌هم با علاقهٔ شخصی و به‌انتخاب خود، پیشه کرده است. او به حرفهٔ خود می‌نازد، از ویراستاری لذت می‌برد و می‌خواهد دیگران را نیز در این لذت سهیم کند. شاید از این روست که کتاب بسیار خواندنی از کار درآمده است.
این کتاب از ۳۸ مقاله به‌قلم ۳۸ ویراستار آمریکایی باتجربه، دربارهٔ جنبه‌های مختلف ویرایش، تشکیل و در دو بخش تنظیم شده است. بخش یکم دربارهٔ مبحث نظری ویرایش است؛ مبحثی که در زبان فارسی بسیار فقیر است و منابع دربارهٔ آن فوق‌العاده اندک. این بخش از نُه مقاله تشکیل می‌شود. بخش دوم که به بحث‌های عملی و تجربه‌های متنوع و متفاوت در زمینهٔ ویرایش می‌پردازد، حاوی ۲۹مقاله است. علاوه بر عنوان اصلی، کتاب زیرْعنوانی هم دارد: «آنچه نویسندگان باید دربارهٔ کار ویراستاران بدانند». درست است که نویسندگان از رهگذر مقالات این کتاب با ویراستاری به‌خوبی آشنا می‌شوند، ولی رویهٔ دیگر این کتاب، انبوه نکاتی است که به ویراستاران می‌آموزد که با آثار مختلف چه کنند و چه سلوکی با پدیدآورندگان در پیش بگیرند. رهیافت کتاب و طراحان آن، در عمل جامعیتی بدان بخشیده است که شاید مهم‌ترین شاخص جذابیت آن باشد، ویژگی‌هایی که شاید بتواند برای ویراستاری‌های تک‌بعدی و کوته‌بینانه درس‌آموز باشد، به شرط آنکه خوانندگان این کتاب به موضوع علاقه‌مند باشند و اگر ویراستارند دست‌کم همان‌قدر که ویرایش می‌کنند، بخوانند.
نخستین ویراست این کتاب در دههٔ ۱۹۶۰ انتشار یافت. تا دههٔ ۱۹۹۰ چند بار بازچاپ آن منتشر شد و در ضمن چند مقالهٔ تازه و کتابنامه‌ای توصیفی حاوی مهم‌ترین آثار دربارهٔ ویراستاری، به آن افزوده گردید.
ویراستاران جایگاه راستین خود را در روند تولید فرهنگی و علمی و معرفتی، و ارزش‌های شغلی خود را در کنار سایر مشاغل، آسان به‌دست نیاورده‌اند. در جوامعی که منافع اقتصادی حاصل از نشر کتاب بر سایر جنبه‌های کتاب سیطره داشت، گرایش غالب به این سمت بود که از ویراستاران فن‌ورزانی بی‌نام، بی‌چهره و نامرئی بسازند تا در پس پردهٔ عامل اجرایی ناشر، ضامن منافع او و در خدمت پدیدآورنده باشند. شماری از ناشران حتی نام برخی از عناصر تولید فنی و هنری را در جایی از کتاب قید کردند، اما نامی از ویراستار نبردند؛ دستمزد او را پرداختند، با ادب و سلوک خوش با او رفتار کردند، اما نامش را نبردند. این وضع البته همچنان ادامه دارد. صنعت نشر در جهان رو به گسترش است؛ ولی در عین حال دفنگاه ویراستارن بزرگ اما گمنامی است که تجربه و دقت آن‌ها گاه نردبان صعود بسیاری از تازه‌کاران و نیز هموارگر مسیر سودجویی ناشران سرمایه‌اندوز بوده است.
با خواندن کتاب ویرایش از زبان ویراستاران می‌توانید از تجربهٔ ویراستارانی بهره‌مند شوید که سعی می‌کنند با هنجارها و معیارهای جهانی کار کنند. برای مثال، در این کتاب به ویرایشگران آثار خلاق رهنمود داده می‌شود که چگونه مهارت‌ها و تجربه‌ها را در خدمت اثر به‌کار بگیرند و در اعتلای متن بکوشند، با همان لحن نویسنده ویرایش کنند، با اندیشهٔ او بیندیشند و سعی کنند به دیدگاه‌های او دست یابند و از منظر این دیدگاه‌ها بنگرند؛ و اگر جز این کنند، با پدیدآورنده رودررو می‌شوند و رابطهٔ میان آن‌ها به رابطه‌ای نامولد تبدیل می‌شود و به تنزل ارزش‌های کتاب می‌انجامد.
ویرایش از زبان ویراستاران همچنین قابلیت آن را دارد که به‌عنوان متن درسی، و از آن مهم‌تر و سودمندتر، متن پایه‌ای برای بحث‌های نظری در زمینهٔ ویرایش به‌کار رود. بدون تردید، تا مبانی نظری ویرایش در جامعهٔ ما قوام نگیرد، ویرایش عملی پیشرفت نخواهد کرد و در عین حال تشتّت در اصول و روش‌ها که می‌تواند آفت بسیار زیان‌باری به حال ویرایش باشد، از میان نخواهد رفت.
انتشار و ترجمهٔ کتاب‌هایی نظیر این کتاب و بحث دربارهٔ آن‌ها، از مؤثرترین راه‌های رهاشدن ویرایش ما از آفت‌های آسیب‌رسان تهی‌مایگی و سبک‌مایگی است که همراه با بی‌نظمی و بی‌قاعدگی در عرصهٔ نشر، مهم‌ترین شاخهٔ تولید فرهنگی ما را تهدید می‌کند. سیطرهٔ بعد اقتصادی و فنی بر نشر و شاخه‌های آن، بلای فرهنگی بزرگی است. رشد و گسترش دانش نظری در همهٔ زمینه‌های نشر از جمله ویرایش، به دورشدن از این بلا کمک می‌کند.
عنوان این مقاله، نام کتابی است که نویسنده در این مقاله به معرفی آن پرداخته است. عنوان اصلی کتاب Editors on Editing است. نویسندهٔ مقاله آن را «ویراستاران دربارهٔ ویراستاری» ترجمه کرده است. این کتاب در زمان چاپ این مقاله (۱۳۸۴) هنوز به فارسی منتشر نشده بود؛ اما پنج سال بعد (۱۳۸۹) با عنوان ویرایش از زبان ویراستاران به‌چاپ رسید. این کتاب را انتشارات کتاب مهناز چاپ کرده است و ترجمهٔ آن را مژده دقیقی، مژگان عبداللهی و… به‌عهده داشته‌اند. ویراستاری ترجمهٔ فارسی را هم مژده دقیقی انجام داده و عبدالحسین آذرنگ پیشگفتار آن را نگاشته است. قیمت کتاب در سال ۱۳۸۹ پانزده‌هزار تومان بوده است. در این چکیده، همه‌جا به‌جای «ویراستاران دربارهٔ ویراستاری» از عنوان کتاب منتشرشده استفاده کرده‌ایم: ویرایش از زبان ویراستاران.
چکیده‌ای از: عبدالحسین آذرنگ، بازاندیشی در مباحثی از نشر و ویرایش، تهران: ققنوس، ۱۳۸۴، ص۲۰۵ تا ۲۰۹: «ویراستاران دربارهٔ ویراستاری».
