نجات‌غریق یا غریق‌نجات-ویراستاران
برخی معتقدند نجات‌غريق یعنی «رهاندن کسی که دارد غرق می‌شود». شناگرِ ماهری که این کار را می‌کند، ناجی غريق خوانده می‌شود. گروهی به‌غلط نجات‌غريق را به‌معنی «ناجیِ غریق» به ‌کار…
ماشه-معنی ماشه-تفنگ-سلاح-اسلحه-ویراستاران
ماشه امروز در معنی «اهرمی در تفنگ» به‌ کار می‌رود. این واژه برگرفته از مِحَشَّة عربی است و دستخوش تحولات آوایی و گسترش معنایی شده است. ریشه‌شناسی ماشه ماشه برگرفته…
هم‌کلاسی - ویراستاران - فرهاد قربان‌زاده - واژه‌شناسی - اشتقاق مضاعف
در فارسی هرگاه پیشوند «هم-» به اسم مکان بپیوندد، ممکن است پسوند «-ی» نیز به آن‌ها افزوده شود. این ساخت کمابیش زایاست. به افزوده‌شدنِ هم‌زمانِ پیشوند و پسوند به یک…
زبان‌شناسی-ویراستاران-بازاندیشی در ویرایش زبانی فارسی
برای درست یا نادرست دانستن هر واژه یا ساخت نحوی، باید «دلیل» داشت و این دلیل باید مبتنی بر پژوهش‌های زبان‌شناختی و از جمله دستاوردهای زبان‌شناسی پیکره‌ای باشد. از همین…
نوین-ویراستاران-قربان‌زاده
برخی معتقدند ساخت این کلمه از نظر دستورزبان فارسی غلط است؛ اما «نوين» گونۀ دیگرِ واژۀ «نوآيين» است و از سدۀ چهارم در متن‌های معتبر فارسی به‌ کار رفته‌ است.…
نقاهت-ویراستاران
برخی معتقدند نقاهت به‌معنای «حالت بیماری که رو به بهبود می‌رود»، از ساخته‌های فارسی‌زبانان در دوران متأخر است و در عربی به این معنی به کار نمی‌رود. ‌پاسخ ۱. نقاهت…
نعنا یا نعناع-ویراستاران-ریشه‌شناسی
برخی معتقدند تلفظ و املای کلمهٔ نعناع به همین صورت، با حرف «ع» پایانی، صحیح است و نعنا تلفظ عامیانۀ آن است. پاسخ ۱. نعنا دست‌کم از سدۀ پنجم، با…
ویراستاران-صمیمی-ریشه‌شناسی-دقت‌ورزی‌معنایی-معنی‌شناسی

برخی معتقدند کلمۀ صميمی در دوران اخیر در فارسی رایج شده‌ است. صميمی دست‌کم از سدۀ پنجم در متن‌های نجومی در کاربرد تخصصی و از سدۀ دهم در معنی‌های دیگر به کار رفته است.

نزاکت-ویراستاران
برخی معتقدند «نزاکت» در عربی نیامده‌ است و فارسی‌زبانان آن را از روی واژۀ نازک فارسی به‌سیاق مصدر عربی ساخته‌اند؛ اما نزاکت در عربی به‌ کار رفته‌ است.   ‌…
فکور-ویراستاران
برخی معتقدند فکور در لغت عرب نیامده و در متون‌ معتبر فارسی نیز به‌ کار نرفته‌ است؛ پس به‌کاربردن آن درست نیست. پاسخ ١. فکور دست‌کم از سدۀ ششم در…
فهرست