برخی معتقدند «ذکاوت» در عربی به کار نرفته و از ساخته‌های فارسی‌زبانان است؛ اما این واژه دست‌کم از سدۀ هفتم در متن‌های معتبر فارسی به کار رفته و در عربی نیز به همین معنیِ رایج در فارسی کاربرد داشته است.
برخی معتقدند ذکاوت در عربی به کار نرفته و از ساخته‌های فارسی‌زبانان است.
پاسخ
۱. این واژه دست‌کم از سدۀ هفتم در متن‌های معتبر فارسی به کار رفته است:
قرن ۷: بی غرض می‌کرد آن دم اعتراف / کز ذکاوت را ندیم اسب از گزاف (مولوی، مثنوی معنوی، ج٢، ص۴۷۷).
قرن ۸: شمس‌الدین محمد شاه… عقل و دَها و فِطنت و ذکاوتی به‌کمال داشت (منشی کرمانی، سمط‌العلی، ص۶۶).
قرن ۸: کمال‌الدین… چون در ذات مولانا فطانت و ذکاوت عظيم می‌دید، در تعلیم و تفهیم او جد بی‌حد می‌نمود (افلاکی، مناقب‌العارفين، ج۱، ص۷۷).
قرن ۱۰: مدرس… انوار حقایق و حدس و ذکاوت بر حاشیۀ جبین مبینش مطالعه نمود (واصفی، بدايع‌الوقايع، ج٢، ص۱۶).
قرن ۱٣: من… به ذکاوت و نکته‌دانی آن عالی‌جاه بسیار معتقد شدم (نامه‌های قائم‌مقام، ج٢، ص۱۶٣).
آیا «کاندید» درست است؟
٢. در عربی ذَکاوت به همین معنیِ رایج در فارسی به کار رفته است و باید با آن مانند دیگر واژه‌های عربی موجود در فارسی برخورد کرد (Dozy 1881, vol. 1, p. 488: “pénétration d’esprit”).
8 دیدگاه. دیدگاه خود را ثبت کنید
این خوب است که فارسی را پاس بداریم اما در مقابل هجمه فرهنگ غربی نه در مقابل کلمات عربی که هم زبان دینی ما است و زبان قرآن است و حروفش با فارسی در یک سنخ است و سالها است که جزء فرهنگ و زبان و ادبیات ما شده است.
اما فرهنگ غربی و انگلیسی ما را بیچاره کرده مخصوصا کلماتی که با رسانه ها و ابزار ضدفرهنگی وارد شده و در جامعه در حال رواج گسترده است.
موافقم
اما همان فرهنگ غربی این امکان را برایت فراهم کرده که اینجا متن بنویسی و زبان عربی را زبان مجاز و زبان غربی را عامل بدبختی بدانی. این طرز تفکر مدت هاست که منسوخ شده و مصداق نژاد پرستی است دوست گرامی.
در پاسخ به ایرانی الاصل: دوست عزیز، این طور جبهه گرفتن در برابر فرهنگ غربی و انگلیسی و وادادگی در برابر زبان عربی درست نیست. گاهی اوقات نامه ها یا پیام هایی می خوانم که در آنها به جای اول، دوم، سوم از معادل های عربی اولا، ثانیا، ثالثا و غیره به کار رفته. بسیاری از لغات غربی، برابر نهاده های زیبایی در فارسی دارند که می توانیم از آنها استفاده کنیم. ضمن اینکه پذیرفتن واژه ها از زبان های دیگر را نباید نشانه ضعف دانست. در خود زبان انگلیسی نیز واژه های بسیاری وجود دارند که از فرانسه، عربی و حتی خود فارسی عاریت گرفته شده اند. حتی در مناظره اخیر جو بایدن و ترامپ شاهد بودیم که بایدن از تعبیر “ان شاء ا…” استفاده کرد.
سلام
برای ما مهم نیست که ترامپ توییت فارسی بنویسد یا جو بایدن ار ان شاءالله استفاده کند. این از خباثت آنها این نه از صداقت آنها.
اما کلمات عربی که آمیخته با زبان و ادبیات فارسی شده باشند چه در کتب و اشعار و نوشته ها و چه در گفتگوی می یا محاوره عامیانه بین‌مردم اینها گریزی ایشان نیست و مشکلی هم با آنها نداریم.
اما اولا دوما را قبول دارم.چون دوم ریشه فارسی دارد و با قاعده عربی تنوین اینعا ه کردم اشتباه است. باید بگیم دوم اینکه… و من خودم شخصا رعایت می کنم .
دوم اینکه لغات عربی برای ما فرهنگ قرآنی و اسلامی را به همراه آورده اند اما کلمات غربی و انگیسی فرهنگ منحط غربی را وارد کشور ما کرده اند که به دین و آداب و رسوم اسلامی و ایرانی ما ضربه زده است.
راستی جو بایدن به ترامپ گفت خفه شو
اینم حتما از فرهنگ ما گرفته ؟!
عربی زبان بیگانه است و فرهنگ آن فرهنگ بیگانه همان گونه که فرهنگ غرب بیگانه است.
عرب و غرب هر دو برای ایرنیان بیکانه هستند.
غرب پرست بدبخت، حرف مفت نزن. چرا دروغ می بافید که کژی هایی که از گذشته های دور به زبان فارسی آمده را توجیه کنید. وام گرفتن واژه یک چیز هست، آوردن ساختار یک زبان و گذاشتن آن در برابر زبان بومی و میهنی امان که فارسی هست یک چیز. کی گفته هنگامی که واژه ای از عربی گرفته میشود، سایر واژه های مربوط بهش باید از دستور زبان و باب های غربی پیروی کند، الان همین سبب نابودی فارسی شده است . آنگاه به دوتا وام واژه اروپایی گیر دادید؟ در حالیکه همراه با آنها جمع بستن آن زبان و دستور زبانش وارد زبان فارسی نشده ولی همه باب های غربی درست و نادرست در فارسی به شدت بکار گرفته شده و رسانه ها و آموزش ملی امان دارد همین کار را با نابود کردن بقیه زبان به بهانه های واهی میکند. میبینید که من جاهایی از واژه های عربی استفاده کردم در این متن. این به این خاطر که بگویم ما با زبان عربی یا فرهنگ اسلامی مشکل نداریم. مشکل از جایی که این زبان به همت شما که به دروغ خود را دلسوز مردم ایران جا زده ولی دشمن آنها هستید، هست که دارید همه چیز ایرانی را به بهانه دینی نابود میکنید و فردا بر سر عرب ها هم همین بلا را شاید بیاورید. گرچه احتمالا عرب هستید.
چرا باید در فارسی باب های غربی به کار رود در حالیکه شیوه و دستور زبان فارسی برای واژه سازی و جمله به گونه دیگری عمل میکند. حداقل از لحاظ ساختاری فارسی خود یک زبان هندو اروپایی هست و مطمئن باشید از جانب زبان های اروپایی بسیار بسیار کمتر از آنچه عربی در زمان سلطه عرب بر ایران و پس از آن هزاران سال خودباختگی زبانی در برابر عربی، از زبانهای اروپایی کمتر آسیب خواهد دید. من واژه فهم به شیوه ای که با آن فعل های مانند فهمیدن ساخته و با دستور زبان فارسی به کار میرود را بد نمیدانم ولی چرا باید همه را در سال عربی بریزیم و بگوئیم مفهوم، تفاهم، فهیم و …..همچنین همه تلفظ های واژه های عربی که فارسی زبانها به کار میبرند نادرست هست و اینگونه میشود که سبب یادگیری و مشکل مردم در فهم زبان عربی نیز میشویم. مانند اینکه تلفظ که میگوییم تلفز هست و نه آنچه عرب میگوید.
مطمئنم شمابعلاوه این حکومت مشتی عرب زورگو هستید که دین را بهانه و دستاویز ادامه حکومت دیکتاتوری پلشت و اقلیتتان در ایران قرار داده اید و یا غرب پرست که هنوز از خواب بیدار نشده است. دروغگو، حقه باز و ریاکار و وانمودگر( متظاهر) و حتی پایبندیتان به دین نیز ساختگیست.
دیکتاتور و خودرای هستید و حتی دیدگاه مخالف را هم برنمی تابید