ویراستاری‌کردن در خانه و چین روی دماغ بعضی‌ها!

کارکردن در خانه برای ما دخترها هزار جور خوبی دارد؛ اما یک عیب دارد و آن‌هم قضاوت دیگران است. اکثر فامیل و اطرافیانم فکر می‌کنند من صبح تا شب در وضعیت بخوروبخواب به سر می‌برم و یک مصرف‌کنندۀ تنبل به‌دردنخورم. خیلی‌ها ازم می‌‌پرسند:

روزا تو خونه چی‌کار می‌کنی؟

روی دماغشان هم چین می‌اندازند و چپ‌چپ نگاه می‌کنند و شاید هم نگاهی به سر تا پایم، که یعنی: «اه اه! دخترۀ بیکار!» اگر هم بخواهند خیلی دل‌سوزی کنند، می‌گویند:

یک‌کم برو کلاس هنری، چیز یاد بگیر! آشپزی دوست نداری؟ خیاطی خیلی به دردت می‌خوره ها!

من هم خسته شده‌ام بس که گفته‌ام من ویراستارم و در خانه کار می‌کنم و نفهمیده‌اند ویراستار یعنی چه. خیلی در فهمیدنش هنر کنند می‌گویند:

آهان، می‌شینی نقطه و کاما می‌ذاری تو کتاب‌ها؟ خب، اینم خوبه… .

بعضی دیگر هم می‌گویند:

یعنی کمک بابات می‌کنی؟ پولم بهت می‌ده؟

و من حوصله‌اش را ندارم که بگویم نه، آن‌قدر که برای دیگران کار کرده‌ام، برای پدرم نکرده‌ام. آن دسته هم که می‌دانند ویراستار کیست و ویراستاری چیست، می‌پرسند:

برای کجاها کار می‌کنی؟

و من باید کلی اسم برایشان ردیف کنم که ببینند برایشان شناس هست یا نیست. مصیبت دیگر این است که تا می‌فهمند ویراستارم، انتظارها طبق‌طبق می‌رود بالا؛ این‌جوری:

تو که ویراستاری، چرا فلان حرف رو زدی؟!

تو که ویراستاری، چرا اون حرف زشت رو زدی؟

امثال این جمله را در مدرسه هم می‌شنیدم، زیاد:

تو که بابات آخونده، آهنگ گوش می‌دی؟!

تو که بابات آخونده…

بگذریم.

بیشتر از یک سال هم هست که کار فرهنگی در حوزۀ کتاب می‌کنم که توضیح این‌یکی از آن‌یکی هم سخت‌تر است. به‌قول زهرای شاهرضایی، توضیحش از کار در معدن هم سخت‌تر است! این را فقط فرهنگی‌کارها می‌فهمند. دخترعمه‌ام می‌گفت وقتی توی خواستگاربازی‌هایش می‌پرسند چه‌کاره‌ای و می‌گوید فعال فرهنگی است، همه‌شان هنگ می‌کنند. از خواستگاربازی‌های خودم هم نگویم دیگر.

ویراستار خوش‌خیال!

می‌گفتم. این‌جور آدم‌ها به‌طور پیش‌فرض فکر می‌کنند که می‌رویم به خلق‌الله کتاب می‌فروشیم که کتاب‌خوان شوند. یا می‌رویم این‌ور و آن‌ور نمایشگاه می‌زنیم که بیایند بخرند و ببرند. اگر بخواهند بپرسند، می‌گویند: «مثلاً چی‌کار می‌کنی؟» و من کلی فکر می‌کنم که خب کدامش را بگویم! همکاری‌ام با فلان جا یا عضویت در بهمان جا؟ حالا بر فرض هم که بگویم، لابد بعدش می‌خواهند بپرسند: «پولم بهت می‌دن؟» اگر بگویم آره، می‌گوید: «می‌صرفه؟» بگویم نه، می‌گویند: «عه، خب چرا نمی‌گیری؟» و هیچ‌کدامشان به کار در راه خدا فکر نمی‌کنند و نگاه عاقل‌اندرسفیه تحویلم می‌دهند.

آخرسر هم می‌گویند: «خب چرا نمی‌ری تدریس کنی؟ با این کارها که برات بیمه رد نمی‌شه.» و من پوفی نفس می‌کشم و از سر احترامِ اجباری، لبخندی می‌زنم و سری تکان می‌دهم و خیلی حوصله داشته باشم، توضیح می‌دهم که روحیۀ تدریس ندارم.

صورت دیگر آغاز این مکالمه‌ها این است: «نمی‌خوای ارشد بخونی؟» تا می‌گویم نه، عمراً، به‌هیچ‌وجه، می‌گویند: «حیفه ‌ها! با مدرکش می‌ری کار می‌کنی! بهتر از بیکاریه که!» من هم که تا اسم ارشد می‌آید، فوری داغ می‌کنم و آمپر می‌چسبانم و می‌گویم همان چهار سال کارشناسی هم از سرم زیاد بود، با نگاه متعجب و بعضاً ترحم‌انگیزشان روبه‌رو می‌شوم و مکالمه به آنجا می‌رسد که: «پس روزها چی‌کار می‌کنی تو خونه؟»

امشب مادرم می‌گفت:

فک‌وفامیل همیشه از من می‌پرسن نرگس چی‌کار می‌کنه. منم فقط می‌گم ویراستاره. نمی‌دونم ‌دیگه چی‌کار می‌کنی. بهشون بگم چی‌کار می‌کنی؟

پیش خودم فکر کردم خوش به حال مریمِ خاله‌ نفیسه که همیشه کاروبارش برعکس من، مثل آدمیزاد بوده و عین بچۀ آدم درسش را خواند و ارشدش را گرفت و استاد دانشگاه شد و کتابش را نوشت و شوهر هم کرد و الان ایستاده نوک قلهٔ موفقیت؛ در حالی‌ که هم‌سنیم و هم‌بازی بوده‌ایم. اگر ازش بپرسند چه‌کاره‌ای، یک کلام می‌گوید معمارم.

از وضعیتم ناراضی نیستم. فقط حال بقیه را ندارم.

نویسنده: نرگس نظام‌الدین.