virastaran.net/a/21700

درست‌نویسی در فضای مجازی را جدی بگیریم؛ شاعران بیشتر‌!

آموزش, ایمن‌سازی مرز زبانی, خطر ساختارهای بیگانه, دربارهٔ زبان, زبان ادیبانه, زبان در خطر است؟, گونه‌های زبان, مبانی ویرایش, ویرایش و درست‌نویسی

شاعران در خط مقدم جریان پاسبانی از خط و نگارش در دنیای پرسرعت و پراثر مجازی‌اند؛ چون اثرپذیریِ مخاطبان از یک متن ادبی و شاعرانه، بیشتر از یک متن سادۀ زبانی است. از طرفی، رعایت موازین درست‌نویسی، راه را بر بروز خلاقیت‌های ادبی هموار و هموارتر می‌کند.

 

رعایت موازین درست‌نویسی، راه را برای بروز خلاقیت‌های ادبی هموار و هموارتر می‌کند. برای اثبات «قدرت زبانی» و «گنجایشِ فرازبانیِ» فارسی، نیازی به ارائۀ استناد و استدلال نیست! چه شاعران فارسی‌سرا که شعرشان تأیید جهانی دارد و چه نویسندگانی که آثارشان ارزش مانایی. همین گنجایش آوایی و موسیقایی و تصویرآفرینی زبان فارسی است که جریان جوشان شعر و ادب پارسی را دمادم و مداوم کرده است؛ اما… اما کدام عاملِ پررنگ است که دارد حال این خط و زبان را ناخوش می‌کند؟ آیا غیر از قلمرو پرانتشار «نوشتن در فضای مجازی»؟!
آشکار است که با تغییر و پیشرفت زندگی بشر، رسانه‌ها و ابزار نوشتن هم متفاوت و پیشرفته شده‌ است. در روزگار ما اینترنت و فضای مجازی، بستر و ابزار اصلی «نوشتن» و «ارتباطات» است‌ و به‌دلیل ارتباط گسترده با کاربران و تولید نوشتار فراوان، به زمینۀ بروز مشکلاتی برای خط و زبان ملت‌ها تبدیل شده‌ است.
در یکی‌دو دهۀ اخیر، بیشترِ ملت‌های دارای خط و زبان مستقل، نگران تضعیف خط و زبان خویش در برابر تهدیدهای فضای مجازی و اینترنت شده‌اند و برای حفظ و حراست از زبان و خط و فرهنگ خود در برابر آسیب‌های احتمالی فناوری‌های نوین و ابزارهای جدید نوشتاری، هشدار داده‌اند و سازوکارهای گوناگونی طراحی و اجرا کرده‌اند.
یکی از راه‌های حفظ و حراست از زبان و خط فارسی، مراقبت از تأثیرات نابجای فناوری‌های نوین و رایانه‌ها و فضای مجازی است. سنجش و پیمایشِ میزان و چگونگی انحراف نوشتار و حتی گفتار از زبان معیار و اصول حاکم بر زبان و خط فارسی می‌تواند گام بنیادی برای این پاسبانی باشد؛ اما شاعرانی که هم به درست‌خوانی اثرشان می‌اندیشند، هم به بهره‌گیری از ظرفیت‌های متنوع زبانی برای تولید آثار بیشتر و بهتر، وظیفه‌ای بس سنگین‌تر بر عهده دارند.
رسانه‌های متعدد و متنوع‌ِ امروزی برای این پایش و پالایش، کانون اصلیِ توقع و انتظار هستند؛ اما شاعران که خود هرکدام رسانه‌ای هستند، هم تولید متن می‌کنند و هم تولید محتوا، در خط مقدم پاسبانی از خط و نگارش در دنیای پرسرعت و پراثر مجازی‌اند. اثرپذیریِ مخاطبان از متن ادبی و شاعرانه، بیشتر از متن سادۀ زبانی است؛ به همین دلیل است که از شاعران برای رعایت آیین و اصول نگارشی، انتظار بیشتری می‌رود.
آن‌که شعر را می‌شناسد و معنا را می‌شکافد، بهتر از این قلم می‌داند که زبان اگر ناخوش‌احوال باشد و با قامتی بی‌ترکیب و بی‌ترتیب در جادۀ دانش و هنر بپیماید، به «بنگاله» که نمی‌رسد هیچ، با خودمان هم «بیگانه» می‌شود!

نویسنده: دکتر وحید خلیلی اردلی

 

مقالات پیشنهاد شده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پُر کردن این بخش الزامی هست
پُر کردن این بخش الزامی هست
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست
کپی شد