گوناگونی مسائل و نکتههایی که در این کتاب آمده، در حدی است که میتوان گفت تقریباً به همهٔ جنبههای ویرایش در آن پرداخته شده است. جمعشدن ۳۸ ویراستار با زمینههای تجربی گوناگون کنار هم بهتدبیر ویراستار کهنهکاری چون جرالد گراس، حاصلش غیر از این نمیتوانست باشد.
یکی از مهمترین تأثیرهای این کتاب بر فضای ویرایشی ایران آن است که قابلیتهای ویراستار بسیار بیشتر از آن است که ما در ایران میشناسیم. نگاه ویراستار ایرانی فقط به نوشتهٔ موجود است؛ نه به دنیای اطراف.
دوم، ویراستار ایرانی از جایی وارد میشود که اثر، نوشته و تمام شده است. او همراه نویسنده نیست و در شکلگیری اولیهٔ اثر نقشی ندارد.
سوم، نقش مهم ویراستار در پیداکردن و بهکارگماردن نویسنده و بستن قرارداد و کارهای حقوقی اثر است.
چهارم، تخصصیشدن ویرایش در کشورهای پیشرفته است. یکی از ژانرهای ادبی داستانهایی است که بر مبنای جنایتهای واقعی نوشته میشوند. برخی از ویراستاران غربیِ متخصص در این زمینه، بسیار سریع جنایتنویس مناسب را پیدا میکنند و همزمان با فرازوفرود محکوم یا تبرئهشدن جنایتکار در دادگاه، داستان نوشته میشود. ویرایش ما هنوز در این حد، تخصصی نشده است.
پنجم، نگاه ویراستار به بازار است. ویراستاری در ایران با روشنفکری قرین شده است. وقتی فصلهای گوناگون این کتاب را میخوانیم، با خود میگوییم چرا اینقدر از فروش، مخاطب و بازار حرف میزنند؟ چرا از موضوعهای روشنفکری کمتر سخن میگویند؟ چرا بهندرت مباحث مربوط به زبان فخیم و نثر معیار را بهمیان میآورند؟
این تفاوتها نیز برای ما بینشدهنده است.
گزیدهای از: علی صلحجو، «نگاه متفاوت به ویرایش»، گاهنامهٔ تخصصی ویرایش، تهران: شرکت انتشارات فنی ایران، پاییز۱۳۹۲، ص۸۶ تا ۱۰۳.