آیا «تمسخر» درست است؟

​برخی معتقدند تمسخر در لغت عرب نیامده و از ساخته‌های فارسی‌زبانان در دوران متأخر است.

پاسخ

قرن ۶: با رای تو خنده می‌زند صبح؟ / اين است نهايت تمسخر (ديوان جمال‌الدين اصفهانی، ص ۱۷٣).

قرن ۷: ملک فخرالدين در غضب شد. هر دو را جفا گفت که شما تمسخر می‌کنيد. لفظش اين بود که شما روسپی‌بچگان بر من می‌خنديد (منهاج سراج، طبقات ناصری، ج۱، ص٣۸۶).

قرن ۸: پيش از آنکه به بغداد آيم، شعر تو می‌ديدم مشتمل بر هزل و فحش و دشنام و تمسخر و استهزا (هندوشاه نخجوانی، تجارب‌السّلف، ص٢٣٢).

قرن ٩: از آن جماعت يکی بود که طريق تمسخر و استهزا را شعار خود ساخته بود (تاريخ طبرستان مرعشی، ص۸٣).قرن ۱۰: در مجلس او سخنان هزل‌آميز بسيار می‌گذشت و هرکس در تمسخر بيشتر مبالغه می‌نمود (خواندمیر، حبيب‌السير، ج٢، ص٢۶٩).

قرن ۱۱: بر سخن خويش تفاخر چراست / بر من دل‌خسته تمسخر چراست (بداؤنی، منتخب‌التواريخ، ج٣، ص٢۴٢).
قرن ۱٢: شخصی مضحکه که مردم را با او تمسخر می‌کردند به خليفه گفت… (نورالدین جزایری، زهرالربيع، ج۱، ص۱۰۱).

قرن ۱٣: هرآن‌که را که به ويرانه بينی ای فرزند/ مگو ز روی تمسخر که هست ديوانه (ديوان قاآنی، ص٩۷۶).

قرن ۱۴: از استهزا و تمسخرِ آنان که هنگام ساختن‌وپرداختن اين امتعه بر عقل و شعور ما می‌خندند، چيزی نمی‌گويم (مراغه‌ای، سياحت‌نامۀ ابراهيم‌بيک، ص۱۴۰).

همين که احمدگل را با تفنگ و قطار فشنگ در برابر خود ايستاده ديد، کنجکاوی آميخته به تمسخرش يک‌باره به ملاحظه مبدل گشت (به‌آذین، دختر رعيت، ص۱۰٣).

دن‌کيشوت لبخندی زد و به‌لحن تمسخر گفت: «اين شيرهای کوچک را برای من می‌فرستيد؟» (قاضی، دن‌کيشوت، ج٢، ص۷۴۴).

پيرمردانی که زن جوان می‌گيرند، اغلب مورد تمسخر سعدی قرار گرفته‌اند (یوسفی، ديداری با اهل قلم، ص٢۸٣).

نتیجه