محمدمهدی باقری
گربه چه خوب است! ولی موش نه.
این جمله درست است دیگر؟ نه؟
پاسخِ مهسا صابر
فکر می‌کنم درستش این باشد:
«گربه خوب است؛ اما موش نه!»
پاسخِ سیدحمید حیدری‌ثانی
گربه چه خوب است؛ ولی موش نه!
راستی به چیِ این جمله باید بخندیم؟ این که «سوتی ویرایش‌محور» نیست.
پاسخِ محمدمهدی باقری
منتظرم دیگران هم نظر دهند. شاید کسی پیدا شود که غدهٔ طنزیابی‌اش ترشح کند و بفهمد چه ایرادی نهفته است.
وی [بهاءالدین خرمشاهی] در معرفی این جملات و این پدیدهٔ زبانی [یعنی کژتابی] چندان طنز و شیطنت و ظرافت به‌کار بست که آن را از شکل بحث خشک زبانی تبدیل به بازی شیرین زبانی کرد. چندان که راقم سطور پس از آشنایی با این پدیدهٔ زبانی آن‌قدر توجه و علاقه‌اش به آن جلب شد که اکنون برای خود در هنگام گوش‌دادن به سخنان دیگران یا هنگام گوش‌دادن به برنامه‌های رادیو و تلویزیون، کاشف کژتابی‌هایی که اتفاق می‌افتد، شده است. … چندی پیش استاد خرّمشاهی جمله‌ای را که شنیده بود و کژتابیِ آن را یافته بود، برایم نقل کرد و موقعی که آن را برای برادرزادهٔ محصلم تعریف کردم، پس از مکثی و پی‌بردن به دومعنابودن جمله، چنان وجدی به او دست داد که گویی جهان نویی را کشف کرده است. اکنون همهٔ هم‌کلاسی‌های او و شمار زیادی از دانش‌آموزان مدرسه‌ای که می‌رود، با این جمله آشنایند: «گربه خوب است؛ اما موش بد است.» با کمی دقت، دومعنابودنِ ظریف و زیبای این جمله کشف میشود.
سیامک عاقلی، «هنر ترجمه‌نکردن»، روزنامهٔ شرق، ش۱۴۹۳، ۱۴فروردین۱۳۹۱، ص۱۴؛ به‌نقل از: بهاءالدین خرّمشاهی، ترجمه‌کاوی، چ۲، ۱۳۹۱، تهران: ناهید، ص۵۳۹.
پاسخِ مهسا صابر
آقا اجازه! ما بالاخره کژتابی‌اش را فهمیدیم!
۱. گربه خوب است؛ اما موش بد است.
۲. گربه خوب است؛ اما موی گربه بد است.
پاسخِ سجاد محمدی
اجمالاً عرض می‌کنم که به‌نظرم، این جمله کژتاب نیست. زمانی می‌توان گفت کژتاب است که مثلاً بدین صورت باشد: «گربه چه خوبه! ولی موش نه.»
از مباحث تالار گفت‌وگوی «ویراستاران». محتوای این تالار را به وبگاه جدید انتقال داده‌ایم. نظرتان را در انتهای همین صفحه درج کنید.
15 دیدگاه. دیدگاه خود را ثبت کنید
گربه خوب است، اما موهایش نه!
1. حال گربه خوب است؛ چون موش ﻃﻌﻤﮥ دوست‌داشتنی‌اش است؛ حال موش بد است؛ چون ﻃﻌﻤﮥ گربه شده است.
2. گربه حیوان مفیدی است؛ چون موش موذی را شکار می‌کند؛ ولی موش مفید نیست.
سلام
فکر می‌کنم به اما نیاز نیست و با واو عطف درست‌تر است چون مسندالیه جمله اول گربه و با آوردن اما درباره گربه ی توضیح اضافه تر داده میشه و یا چیزی از خوبی گربه سلب میشود نه اینکه مسندالیه عوض بشه و از موش صحبت بشه
با سلام
گربه خوب است ولی موی آن بد است.
نظر من این است:
۱. گربه چه خوب است، اما موی گربه نه!
۲. گربه چه خوب است اما موش حیوان خوبی نیست!
تعبیر بسیار مسخره‌ای است و به‌هیچ‌وجه خنده‌دار نیست. جز آن، غلط هم هست؛ ولی چون استاد خرمشاهی گفته است، اغلب سرِ دست می‌گیرند و به‌به و چه‌چه سرمی‌دهند. همین تعبیر را اگر دانشجویی ساده یا فردی عامی می‌گفت، چپ‌چپ نگاهش می‌کردند و می‌گفتند بی‌کار‌ی‌ات عود کرده است و هزار نسخهٔ انگ‌اندود برایش می‌‌پیچیدند.
حال، چرا این تعبیر غلط است؟
وقتی فعل «است» را به‌همین شکلِ معیارش می‌آوریم، یعنی داریم در چهارچوب گونهٔ معیار می‌نویسیم یا حرف می‌زنیم و آنگاه دیگر نمی‌توانیم از «موش» معنای «مویش» را برداشت کنیم. اگر می‌خواستیم چنین برداشتی به ذهن مخاطب متبادر کنیم، باید به‌جای فعلِ معیارِ «است»، گونهٔ محاوره‌ای آن را به‌کار بگیریم و بگوییم یا بنویسیم «گربه چه خوبه؛ ولی موش نه».
ببینیم چه می‌گوید، نبینیم که می‌گوید.
پی‌نوشت: خودِ این جملهٔ واپسینم هم کژتاب است.
1. گربه چقدر خوب است اما موش خوب نیست.
2. گربه چقدر خوب است اما گربه مانند موش نیست (یعنی به خوبی موش نیست)
سلام
کژتابی جمله در مو است.
موش می‌تونه اشاره به جانور موش باشه، یا اشاره به موی گربه در جمله اول
«گربه چه خوب است!
ولی موش نه.»
با سلام. به نظرم وآژه «خوب» که خودش بار معنایی مثبت داره، با آوردن واژه «چه»، خوب بودن گربه رو تشدید، و از بد بودن موش، کم میکنه. حال آنکه همین واژه «چه»، چه باشه، چه نباشه، برای کسی که از هر دو (موش و گربه) متفره، هیچ توفیری نداره. بقولی : هر دو از یک قماشند! لذا کژتابی این جمله، در واژه «چه» هست.
گربه خوب است اما مویش خوب نیست
اگر چه ميوه”به” خوب است اما كرك هايش(مويش) خوب نيست!
وقتی می گوئیم:
”گربه چه خوب ست! ولی موش نه.”،
به دور از خوبی و بدی موش ها و گربه ها، در جمله دوم، ”نیست” به قرینه لفظی ”است” از جمله اول حذف شده. و این قدری کژتابی ست.
گربه خوب است اما موی گربه خوب نیست .
با سلام . گربه حیوان خانگی خوبی است اما موی بدنش دردسرانگیز است و هم به معنای این است که گربه حیوان خوبی است درحالی که موش حیوان خوبی نیست.
موی گربه خوب نیست، ولی خودش خوب است.