آیا «نقاهت» درست است؟

برخی معتقدند نقاهت به‌معنای «حالت بیماری که رو به بهبود می‌رود»، از ساخته‌های فارسی‌زبانان در دوران متأخر است و در عربی به این معنی به کار نمی‌رود.

‌پاسخ

۱. نقاهت دست‌کم از سدۀ نهم در متن‌های معتبر فارسی به کار رفته است:

قرن ٩: امير مظفر چون به شبانکارۀ فارس رسيد، او را مرضی عارض شد و صحت يافته و در ايام نقاهت، دشمنی در نخودآب سقمونيا به خورد او داد (حافظ ابرو، جغرافيای حافظ ابرو، ج ٢، ص ۱٩۸).

قرن ۱۰:فقير… مريض بودم و حالا ايام نقاهت است (واصفی، بدايع‌ الوقايع، ص۲۶۶).

قرن ۱۱: ذات اشرف… ايام نقاهت را نيز در آن منزل گذرانيده، بعداز صحت تام کوچ فرموده… (اسکندربیک، عالم‌آرای عباسی، ج٢، ص۹۶۰).

قرن ۱٢: بعد شش ماه که يومافيوما مرض در اشتداد و ضعف نقاهت ازدياد پذيرفت، داعی حق را لبيک اجابت گفت (گلستانه، مجمل‌التواريخ گلستانه، ص٣).

قرن ۱٣: بهرام ميرزا… به‌واسطۀ نقاهت در تخت روان نشسته… (رضاقلی‌خان، روضة‌الصفای ناصری، ص۶۸٢).

قرن ۱۴:شاه دوشان‌تپه می‌روند، من به‌واسطۀ نقاهت نرفتم، مشيرالدوله عيادت آمده بود (اعتمادالسلطنه، خاطرات اعتمادالسلطنه، ص۱۷۵).

آیا «طلایه» فارسی‌شدهٔ «طلیعه» است یا «طلایع»؟

٢. در عربی نقاهة به همین معنیِ رایج در فارسی به‌ کار رفته‌ است و باید با آن، مانند دیگر واژه‌های عربی موجود در فارسی برخورد کرد (Wehr 1994, p. 1168, “recovery, convalescence”؛ قیم ۱٣٩٣). در عربی، دارالنقاهة نیز کاربرد دارد (Wehr 1994, p. 1168).