virastaran.net/a/19554

آیا «صمیمی» درست است؟

آموزش, اصلاح خطای دستوری, دقت‌ورزی معنایی, ویرایش زبانی, ویرایش و درست‌نویسی

ویراستاران-صمیمی-ریشه‌شناسی-دقت‌ورزی‌معنایی-معنی‌شناسی

برخی معتقدند کلمۀ صميمی در دوران اخیر در فارسی رایج شده‌ است.

پاسخ

۱. صميمی دست‌کم از سدۀ پنجم در متن‌های نجومی و در معنیِ تخصصی به‌ کار رفته‌ است:

قرن ۵: زهره و عطارد … چون‌که … يکی وا شمس اندر برجی باشند اندر يک درجه و ميانشان کمتر از پانزده دقيقه بود، صميمی گويند (المدخل، ص۷۸).

قرن ۵: تصميم آن است که ستاره با آفتاب باشد و يا به مقارنۀ او کمتر از شانزده دقيقه مانده بُوَد و يا از مقارنۀ او گذشته بُوَد به کمتر از شانزده دقيقه، تا بدين حد است ستاره را پس‌وپيش از آفتاب صميمی خوانند (بیرونی، التفهيم، ص۴۶۱).

قرن ۵: احتراق آن بود کی با جرم آفتاب بود صميمی (شهمردان، روضة المنجمين، ص۲۵).

٢. صميمی دست‌کم از سدۀ دهم، در معنی‌های دیگر، در متن‌های معتبر فارسی به‌ کار رفته‌ است:

قرن ۱۰: بلاشک هرگاه معانی ارتباط قديمی تجديد و مبانی اختلاط صميمی تأکيد يابد، تصديق اقاويل باطله و توفيق اباطيل کاذبه به جمعی کذاب غرضناک بی‌باک … نخواهد بود (قاضی احمد، خلاصة‌ التواريخ، ج۱، ص۱۰۵).

قرن ۱۱: غازی‌گرای خان نامۀ صداقت‌آميز … به خدمت اشرف نوشته … اظهار اخلاص و ارادت صميمی کرده بود (اسکندربیک، عالم‌آرای عباسی، ج٢، ص۱٢۷۸).

قرن ۱٢: نواب کامياب … از اين ضعيف که من‌جملۀ داعيان صميمی نوای سابق‌الالقاب است، خواهش نمودند که نسخۀ مزبور از زبان تازی به زبان فارسی، که فهمش اعم و نفعش اتم است، ترجمه نمايد (نورالدین جزایری، زهر الربيع، ج۱، ص٣).

قرن ۱٣: اين‌گونه مراقبات ملوکانۀ ايشان دليل دوستی و اتحاد صميمی با اعلیحضرت اقدس همايون شاهنشاهی است (فرخ‌خان، اسناد امين‌الدوله، ج٢، ص۲۸۵).

قرن ۱۴: تحمل اين زحمت را به‌جز از حکم عشق حقيقی و ارادت صميمی به اهل‌بيت پاک پيمبر به هيچ‌چيز حمل نمی‌توان نمود (سياحت‌نامۀ ابراهيم‌بيک مراغه‌ای، ص٣٣).

٣. در عربی صميمی به همین معنی رایج در فارسی به‌ کار رفته‌ است و باید با آن مانند دیگر واژه‌های عربی موجود در فارسی برخورد کرد (قیم ۱٣٩٣؛ Wehr 1994, p. 799: “cordial, hearty”).

نتیجه

صمیمی درست است.

مقالات پیشنهاد شده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پُر کردن این بخش الزامی هست
پُر کردن این بخش الزامی هست
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست
کپی شد