«صص» یا «ص»؟

در انگلیسی، وقتی مطلبی را نقل مستقیم می‌کنند، در صورتی که آن مطلب در یک صفحه آمده باشد، از حرف p و در صورتی که از دو یا چند صفحۀ متوالی آمده باشد، در ارجاع‌دهی از pp استفاده می‌کنند؛ مثلاً:

(Genet, 1966, p. 61)

Robinson, A. (1994). “The Principals of Genetics and Heredity”. The new encyclopedia Britannica (Vol. 19, pp. 699-740). Chicago, IL: Encyclopedia Britannica.

عده‌ای این شیوه را عیناً به فارسی منتقل کرده‌اند؛ به این ترتیب که هرگاه ارجاع به یک صفحه است، از «ص» و هرگاه ارجاع به دو یا چند صفحۀ متوالی است، از «صص» استفاده می‌کنند:

(نیومارک، ۱۹۸۱، ص۱۷۰)

(جهان‌شاهی، ۱۳۶۱، صص۳۵ـ۴۱)

اما استفاده از «صص» به‌قیاس pp به‌نظر نادرست می‌آید. دلیلش این است که در انگلیسی p را page می‌خوانند و pp را pages؛ اما در فارسی چنین نیست که «ص» را «صفحه» و «صص» را «صفحه‌ها» بخوانند؛ بلکه میان این دو فرقی نمی‌گذارند و هر دو را «صفحه» می‌خوانند.

یک پانوشت و چند اشکال!

برای مثال، دو ارجاع بالا را این‌طور بر زبان می‌آورند:

نیومارک، ۱۹۸۱، صفحۀ ۱۷۰.

جهان‌شاهی، ۱۳۶۱، صفحۀ ۳۵ تا ۴۱.

بنابراین، پسندیده‌تر این است که این خلاصه‌نوشت‌ها را مطابق تلفظ بنویسیم و به‌جای «صص» همیشه «ص» بگذاریم. امروزه در بسیاری از شیوه‌نامه‌های داخلیِ ایران، این شیوه پذیرفته شده و به کار می‌رود.