مولوی زبان و دهان را به سنگ و آهن، و آتشزنه و آتشگیره تشبیه میکند که آن را در محل تاریک و پنبهزار برافروخته باشند. پیداست که شعله و لهیب آتش چون در پنبهزار افتاد، چه نتایج شوم به بار میآورد. و این تشبیه در ادبیات فارسی بیسابقه است.
این زبان چون سنگ و فم آهنوش است
و آنچه بجهد از زبان آن آتش استسنگ و آهن را مزن بر هم گزاف
گه ز روی نقل و گه از روی لافزانکه تاریک است و هر سو پنبهزار
در میان پنبه چون باشد شرارنکتهای کان جست ناگه از زبان
همچو تیری دان که جست آن از کمان
این تشبیه که در حکم مثل است، در ادبیات فارسی معمول و متداول بوده. شیخ سعدی نیز گفته است:
تیر از کمان چو جست نیاید به شست باز
پس لازم است در همه کاری تأملی
گزیدهای از: جلالالدین همایی، مولوینامه؛ مولوی چه میگوید، ج۱، چ۵،تهران: آگاه، ۱۳۶۲، ص۳۳ و ۳۴.