سه‌نقطه علامتی است برای نشان‌دادن حذف‌ها یا افتادگی‌های متن. همچنین در نوشته‌های داستانی و گفت‌وگوها از این علامت استفاده می‌کنند تا ناتمام‌ماندن حرف را نشان دهند:
ـ داشتم برایت می‌گفتم که… نمی‌دانم تا کجایش را شنیده‌ای.
ـ آقای… با ریاکاری و دغل‌بازی جای مرا گرفت.
نکتۀ بااهمیتی که دراین‌خصوص و به‌ویژه در نقل‌قول‌ها کمتر به آن توجه می‌کنند، این است که حذف‌هایی ازاین‌دست کارِ چه کسی است: آیا نویسنده در متن اصلی سه‌نقطه گذاشته یا اینکه سه‌نقطه‌ها حاصل کار مترجم و مصحح و نقل‌قول‌کننده است؟
به‌طور کلی، هرگونه دخل‌وتصرفی را که مترجم یا مصحح یا نقل‌قول‌کننده در نوشته می‌کند، باید درون قلاب گذاشت تا متن اصلی و افزوده‌ها از هم متمایز بماند. اما کمتر کسی این نکته را دربارۀ سه‌نقطه رعایت می‌کند؛ حتی بعضاً ویراستاران کاردیده و پرسابقه. برای مثال، در صفحۀ ۲۱ کتاب ویرایش از زبان ویراستاران که ویراستۀ مژده دقیقی است، نقل‌قول مستقیمی از نجف دریابندری آمده است:
«… در صنعت نشر اروپا و آمریکا که در راه‌ورسم ویرایش سرمشق ما قرار گرفته، ادیتور دو مرتبۀ مشخص دارد؛ بلکه هم سه مرتبه… این ادیتور مرتبۀ سوم (یا مرتبۀ اول، اگر از این سر نگاه کنیم) کسی است که کتاب را به نویسنده یا مترجم سفارش می‌دهد یا اثری را که نویسنده‌ای یا مترجمی برای نشر عرضه می‌کند، می‌پذیرد یا رد می‌کند…»
در اینجا طبق شیوۀ نادرستی که کمابیش مرسوم است، به‌جای «[…]» از «…» استفاده کرده‌اند. در چنین حالتی، تشخیص اینکه سه‌نقطه‌ها مربوط به متن اصلی است یا افزودۀ کسی غیر از نویسنده، به عهدۀ خواننده است و نیک پیدا است که رعایت‌نکردن قاعدۀ مذکور، در جاهایی کار را به ابهام می‌کشاند؛ زیرا در این روش، بین سه‌نقطه‌ای که در اصلِ متن آمده، با سه‌نقطه‌ای که نقل‌قول‌کننده می‌گذارد، فرقی نیست.
بنابراین، بایسته است تفاوت این دو نوع سه‌نقطه را بشناسیم و در همه‌جا آن‌ها را از هم متمایز کنیم.
کتابنامه
گراس، جرالد، ۱۳۸۹، ویرایش از زبان ویراستاران، ترجمۀ گروهی از مترجمان، ویراستۀ مژده دقیقی، چ۱، تهران: کتاب مهناز.
6 دیدگاه. دیدگاه خود را ثبت کنید
سلام
جایی که سه نقطه داخل گیومه میاید و به انتهای پاراگراف میرسد چطور می‌آید؟
مثلاً یک پاراگراف مستقل:
او گفت: «بنابراین، بایسته است تفاوت این دو نوع سه‌نقطه را بشناسیم و در همه‌جا آن‌ها را از هم متمایز کنیم و…»
آیا انتهای پاراگراف نقطه پایانی بعد از یگومه لازم دارد یا نه؟
ممنون
او گفت: «بنابراین، بایسته است تفاوت این دو نوع سه‌نقطه را بشناسیم و در همه‌جا آن‌ها را از هم متمایز کنیم و… .»
همان نقطهٔ داخلِ گیومه کافی است و نیازی به نقطهٔ دیگری برای پایان‌دادن پاراگراف نیست.
سلام
جایی که سه نقطه به سایر علائم میرسد چگونه میشود؟
مثلا:
و او ادامه داد…:
کتابهای ساده و متوسط و…؛ همچنین…
همه به آن می‌چسبد، جز «نقطه»
و…؛
و…)
و… .
سلام
جایی که سه نقطه اول میاد چه مدلی میشه؟
…و گفت
«… یا شاید…»
… یا شاید دیگر نتوان او را دید.