#آواچهٔ ۱۵، مست بنویس. هشیار ویرایش کن.

▪️مست بنویس. هشیار ویرایش کن.
▪️برشی از کارگاه ویرایش و درست‌نویسی مؤسسهٔ «ویراستاران»

«ویراستار چشم سوم نویسنده است» یعنی چه؟
نویسنده هنگام نوشتن داغ است. این خیلی مهم است. واقعاً این‌طور است. خود ما هم وقتی می‌نویسیم، داغیم. وقتی که ویراستار متن را می‌خواند، دیگر داغ نیست، تحلیل می‌کند. شما وقتی دارید فوتبال بازی می‌کنید، نمی‌توانید خوب تحلیل کنید که چه‌کار می‌کنید؛ ولی بعداً که می‌آیید فیلمش را می‌گذارید، مربی تحلیل می‌کند و می‌گوید اینجا خطا کردی، این درست بود، این خوب است؛ چون دیگر درگیری و اضطراب بازی را ندارید.

یکی از اضطراب‌های رایجی که نویسنده دارد، این است که معنا گم نشود؛ چون سرعت ذهن از سرعت نوشتن بیشتر است. یکی از دلایل اینکه نوشتن از گفتار سخت‌تر است، این است که سرعتش کمتر است. برای همین هم این توصیه را که منسوب به همینگوی است، می‌کنند. حالا خدا را شکر منسوب به کوروش و این‌ها نیست. منبعش را ندیدم؛ ولی همیشه از همینگوی نقل می‌کنند. می‌گوید:

مست بنویس. هشیار ویرایش کن.

توصیهٔ من به شما این است که موقع نوشتن، به ویرایش فکر نکنید. نترسید از نوشتن. بنویس، مست. اصلاً یادت نمی‌آید چه فعلی خوب است، رها کن، خالی بگذار. توالی فعل، طولانی‌شدن جمله، اصلاً فکر نکن. هرچه هست، بریز بیرون. این مرحلهٔ بیرون‌ریختن، ترست را از نوشتن از بین می‌برد. از اینکه من چه حرفی برای گفتن دارم؟ چه بنویسم؟ می‌نویسی می‌بینی اوه! باید بزنی ازش. با خودت می‌گویی بس است دیگر آقا.

همهٔ سخنران‌های دنیا از این ترس دارند که می‌روند بالا برای سخن‌رانی، حرفشان در پنج دقیقه تمام شود و چیزی نداشته باشند بگویند؛ اما بهشان نامه می‌دهند، کاغذ می‌دهند، بلندگو را قطع می‌کنند، بعد می‌کشند با کتک می‌آورند پایین که بابا بیا پایین بس است. اگر از کم‌بودن حرفتان می‌ترسید، مست بنویسید که یکی بیاید جمعتان کند که بس است! کاغذ تمام شد. صفحه‌کلید سوخت.

بعد هشیار ویرایش کن. بگو حالا می‌خواهم متنم را ویرایش کنم. خب این جمله را جابه‌جا می‌کنم، این را حذف می‌کنم. البته در ویرایش حذف نمی‌کنیم. اگر متن، متن خودت است، اجازه داری هر بلایی می‌خواهی سرش بیاوری.

پس ما ویراستاران چشم سومیم: چیزی که نویسنده ندیده، ما می‌بینیم.

تاریخ انتشار در کانال تلگرامی «ویراسـتاران»: ۴فروردین۱۳۹۶