virastaran.net/a/11635

درازنویسی نسبتاً کوتاه: دارای چیزی بودن!

آموزش, اصلاح خطای منطقی و پیچیده‌نویسی, ویرایش زبانی, ویرایش و درست‌نویسی

آیا عبارت «بسیار دارای اهمیت است» درازنویسی دارد؟ مرحوم ابوالحسن نجفی در غلط ننویسیم، صفحهٔ ۱۸۶ دربارۀ درازنویسی و علل آن می‌گوید:

در دوران اخیر، بسیار کسان هنگامی که قلم به دست می‌گیرند، می‌کوشند تا آنچه به‌روی کاغذ می‌آورند، هرچه بیشتر از زبان گفتار و شیوهٔ عادی سخن به‌دور باشد. ازاین‌رو غالباً فعل‌های بسیط را به فعل‌های مرکب و عبارت‌های کوتاه را به عبارت‌های بلند تبدیل می‌کنند و مثلاً به‌جای اینکه بگویند: «یک جفت کفش خریدم» می‌گویند: «یک جفت کفش خریداری کردم.» این عمل را دکتر خانلری «درازنویسی» نامیده است.

درازنویسی-ویراستاران

ایشان البته در نمونه‌هایی که برای درازنویسی ذکر می‌کند، از ترکیب «دارای … بودن» نام نمی‌برد؛ اما با معیار بالا، این ترکیب نیز درازنویسیِ عبارت سالم و سادهٔ «… داشتن» است. ترکیب «دارای چیزی بودن» با طبیعت زبان فارسی بیگانه است. این مثال‌ها را ببینید:

در مقام همدردی: «آیا دندونت دارای درده؟»

هنگام خریدوفروش خودرو: «ماشینت دارای زاپاسه؟ ماشینت دارای خوردگیه؟»

موقع حساب‌کردن کرایهٔ تاکسی: «من دارای پول خردم.»

خانه‌تکانی و نصب پرده: «همسایه‌مون دارای نردبونه.»

مراقبت از فرزند وقتی نان سنگک می‌خورد: «مواظب باش، دارای ریگه.»

موقع دعوای آبجی با داداش: «چه مرگته؟ دارای کخی مگه؟»

در بحبوحهٔ گفت‌وگوی عاشقانهٔ زن با شوهر: «یک کم دارای پول هستی برام اون انگشتره رو که دیروز نشونت دادم، بخری؟»

نصیحت دل‌سوزانه: «تو اگه یه ذره تو کلّه‌ت دارای عقل می‌بودی، هیچ‌وقت همچی غلطی نمی‌کردی.»

بهتر است از این ترکیب بپرهیزیم تا زبانمان به زبان سالم فارسی نزدیک‌تر شود.

#آواچهٔ ۷۴، درازنویسی

البته این را هم بیفزایم که «دارای چیزی بودن» غلط نیست؛ بلکه از فصاحت به‌دور است. مرحوم نجفی در انتهای مدخل «درازنویسی» در غلط ننویسیم آورده است:

همهٔ این ترکیب‌های طولانی البته غلط نیست؛ اما در فارسی فصیح بهتر است که از استعمال آن‌ها خودداری شود.


کتابنامه: ابوالحسن نجفی، غلط ننویسیم؛ فرهنگ دشواری‌های زبان فارسی، چ۱۵، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۸۹.

مقالات پیشنهاد شده

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

پُر کردن این بخش الزامی هست
پُر کردن این بخش الزامی هست
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.

فهرست
کپی شد