آیا عبارت «بسیار دارای اهمیت است» درازنویسی دارد؟ مرحوم ابوالحسن نجفی در غلط ننویسیم، صفحهٔ ۱۸۶ دربارۀ درازنویسی و علل آن میگوید:
در دوران اخیر، بسیار کسان هنگامی که قلم به دست میگیرند، میکوشند تا آنچه بهروی کاغذ میآورند، هرچه بیشتر از زبان گفتار و شیوهٔ عادی سخن بهدور باشد. ازاینرو غالباً فعلهای بسیط را به فعلهای مرکب و عبارتهای کوتاه را به عبارتهای بلند تبدیل میکنند و مثلاً بهجای اینکه بگویند: «یک جفت کفش خریدم» میگویند: «یک جفت کفش خریداری کردم.» این عمل را دکتر خانلری «درازنویسی» نامیده است.
ایشان البته در نمونههایی که برای درازنویسی ذکر میکند، از ترکیب «دارای … بودن» نام نمیبرد؛ اما با معیار بالا، این ترکیب نیز درازنویسیِ عبارت سالم و سادهٔ «… داشتن» است. ترکیب «دارای چیزی بودن» با طبیعت زبان فارسی بیگانه است. این مثالها را ببینید:
در مقام همدردی: «آیا دندونت دارای درده؟»
هنگام خریدوفروش خودرو: «ماشینت دارای زاپاسه؟ ماشینت دارای خوردگیه؟»
موقع حسابکردن کرایهٔ تاکسی: «من دارای پول خردم.»
خانهتکانی و نصب پرده: «همسایهمون دارای نردبونه.»
مراقبت از فرزند وقتی نان سنگک میخورد: «مواظب باش، دارای ریگه.»
موقع دعوای آبجی با داداش: «چه مرگته؟ دارای کخی مگه؟»
در بحبوحهٔ گفتوگوی عاشقانهٔ زن با شوهر: «یک کم دارای پول هستی برام اون انگشتره رو که دیروز نشونت دادم، بخری؟»
نصیحت دلسوزانه: «تو اگه یه ذره تو کلّهت دارای عقل میبودی، هیچوقت همچی غلطی نمیکردی.»
بهتر است از این ترکیب بپرهیزیم تا زبانمان به زبان سالم فارسی نزدیکتر شود.
البته این را هم بیفزایم که «دارای چیزی بودن» غلط نیست؛ بلکه از فصاحت بهدور است. مرحوم نجفی در انتهای مدخل «درازنویسی» در غلط ننویسیم آورده است:
همهٔ این ترکیبهای طولانی البته غلط نیست؛ اما در فارسی فصیح بهتر است که از استعمال آنها خودداری شود.
کتابنامه: ابوالحسن نجفی، غلط ننویسیم؛ فرهنگ دشواریهای زبان فارسی، چ۱۵، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۸۹.