برخی معتقدند تلفظ و املای کلمهٔ نعناع به همین صورت، با حرف «ع» پایانی، صحیح است و نعنا تلفظ عامیانۀ آن است.

پاسخ

۱. نعنا دست‌کم از سدۀ پنجم، با همین املا، در متن‌های معتبر فارسی به‌ کار رفته‌ است:

قرن ۵: هرکه را مزاج سرد بُوَد بايد که [کاهو را] با کرفس و نعنا خورَد (موفق هروی، الابنية، ص۱۲۷؛ چاپ عکسی: ص۸۵ پشت).

شاهد الابنية از آن جهت اهمیت دارد که به‌خط اسدی طوسی، فرهنگ‌نویس، لغت‌پژوه و مؤلف لغت فرس، کتابت شده‌ است.

قرن ۹: می‌نهم از شاخ ترخان زلف برروی پنير / می‌کشم از برگ نعنا وسمه بر ابروی نان (اطعمه، ديوان اطعمۀ شيرازی، ص۱۷۳).

قرن ۱۰: آب شله‌غوره بکوبند با گشنيز تازه و نعنا و بيفشارند و قدری آب داخل کنند (باورچی، آشپزی صفوی: کارنامه، ص۱۱۰).

قرن ۱۱: زن نبايد … سير را با ماست و يخنی را با ترشی و کشک را با نعنا و زردک بخورد (آقاجمال، عقايد النساء، ص۴۴).

قرن ۱۲: حکيم ميرمحمد مؤمن نوشته که اين را در دارالمرز بادرنجبويه نامند و ريشۀ آن مثل نعنا هر سال سبز می‌شود (عقیلی خراسانی، مخزن‌ الادوية، ص ۱۹۵).

قرن ۱۳: طريقۀ برانی بادنجان: … قدری دوغ بسيار غليظ ببايد نعنا داخل کند، بريزد ميان بشقاب (جامع‌ الصنايع، ص۴۳).

قرن ۱۴: مجدالدوله … شربت ساده و عرق نعنا خواست (اعتمادالسلطنه، خاطرات اعتمادالسلطنه، ص۴۵۳).

ریشۀ «غلیان» / «قلیان» چیست؟

۲. در فارسی بست چاکناییِ پایانی در تلفظ حذف می‌شود، مانند املا /emlā/ (< املاء /’emlā/)، انشا /enšā/ (< انشاء /’enšā/)، نعنا /na’nā/ (< نعناع /’na’nā/)، و طلايه (< طلايع /’talāye/). باید توجه داشت که تلفظ ربطی به خط ندارد. «ع» و «ء» در فارسی بست چاکنایی‌اند و هر دو به یک صورت تلفظ می‌شوند.

نتیجه

نعنا صورت عامیانه نیست، از قدیم در فارسی کاربرد داشته و مطابق با تلفظ رایج و معیار فارسی است.