همه‌کارهٔ دنیای امروز «رسانه» است. ابزاری برتر از رسانه سراغ نداریم و قدرتی فراتر از آن نمی‌شناسیم. رسانه‌ها «با صدهزار جلوه» برون می‌آیند تا آدم‌ها «با صدهزار دیده» تماشا کنندشان. یکی از بسترهای بُروزِ این جلوه‌ها «متن» است و یکی از شئونِ متن‌نویسی در این وادی، تسلط بر ویرایش رسانهای است.
رسانه باید «رسانا» باشد! از اسمش هم پیداست. اگر رسانهای معنارسان نباشد، شرط اول و زیربناییِ اثرگذاری را ندارد. ویرایش رسانهای با همین دغدغه پا به میان می‌گذارد و رسالتِ رساندنِ پیام را کامل می‌کند. ویراستارِ رسانه می‌کوشد معنای مدنظرِ اصحاب رسانه را در بهترین شکلِ ممکن به مخاطبان رسانه برساند و این پیوند را برقرار نگه دارد.
ویرایش رسانهای همان ویرایش خبر است؟
بله و خیر! متن‌های رسانهای انواع گوناگون دارند که خبر یکی از آن‌هاست و از قضا مهم‌ترین نوع نیز هست: خبر، گزارش‌های خبری، نوشته‌های مطبوعاتی، متن‌های تفسیری و تحلیلی، برنامه‌های تولیدی در رسانه‌های دیداری و شنیداری و خوانداری، نوشته‌های رسانه‌های فضای مجازی و… . با این حساب، ویرایش رسانهای چتری است فراگیر که ویرایش خبر مهم‌ترین مصداق آن است.
هدف دوره چیست؟
۱. تقویت مهارت ویرایش برای اصلاح متن‌های رسانهای؛
۲. یادگیری نکته‌های خاص در ویرایش خبری و رسانهای.
در دورهٔ ویرایش رسانهای چه‌ها می‌آموزیم؟
۱. زبان رسانهای چه ویژگی‌هایی دارد؟ دربارهٔ شتاب، حساسیت و هیجانِ پخش محتوای رسانهای، به‌ویژه خبر، چه باید بدانیم؟
۲. زبان رسانهای چه حوزه‌هایی را در بر می‌گیرد؟ تشابه و تمایز این حوزه‌ها از نظر زبانی چیست؟
۳. زبان رسانهای چه ارتباطی دارد با دیگر گونه‌ها و مراتب زبان، به‌ویژه زبان معیار؟
۴. ویرایش رسانهای چه ویژگی‌هایی دارد و تفاوتش با ویرایش کتاب چیست؟
۵. چند انحراف از زبان معیار در رسانه‌ها و راه اصلاح آن‌ها چیست؟ (بررسی خطاهای پُربسامدِ زبانی در انواع نوشته‌های رسانهای و راه اصلاحشان)؛
۶. آسیب‌شناسی زبانیِ چند متن مختلف رسانهای (خبری و رادیویی و تلویزیونی) با ارائهٔ اصل متن‌ها و نگاهی کلّی به فرایند تولید در رسانه‌ها؛
۷. نکته‌های مهمِ نشانه‌های سجاوندی و عددنویسی در نوشتار رسانهای؛
۸. وضع زبان فارسی در رسانه‌های جدید.
ویرایش رسانهای به درد چه کسانی می‌خورد؟
۱. ویراستارهایی که می‌خواهند با ساحتِ دیگری از ویرایش، به‌جز ویرایش کتاب، آشنا شوند؛
۲. اصحاب خبر، در رسانه‌ها و مطبوعات و خبرگزاری‌ها: سردبیران، دبیران خبر، خبرنگاران، مترجمان، گزارشگران و تحلیلگران؛
۳. مجریان و گویندگانی که دوست دارند متنی که می‌خوانند، شسته‌رُفته‌تر باشد؛
۴. نویسندگان رسانه‌های مکتوب و رسانه‌های دیداری‌شنیداری؛
۵. اعضای گروه‌های نظارت و ارزیابی برنامه‌ها در رسانه‌ها؛
۶. تولیدکنندگان محتوای مکتوب یا دیداری‌شنیداری در رسانه‌های نو.
تجربه‌های فعالیت رسانهای را هم می‌آموزیم؟
بله، لطفش به همان است! به‌یُمن ۲۰ سال تجربهٔ انباشتهٔ مدرس، در جایگاه ویراستار رسمی صداوسیما، این فرصت در اختیار شماست که خاطره‌ها و تجربه‌های جالب بشنوید، از مواجهه با خبرنویسان و همراهی با گویندگان و دستیاریِ سردبیرانِ پیش‌کسوتِ در صداوسیما. جمال یزدانی در گفتنِ این یافته‌ها و خاطره‌ها دست‌ودل‌باز است. از او بخواهید که فرایند تولید و تصحیح متن و ضبط و انتشار برنامه را برایتان بازگو کند، از حساسیت‌های زبانیِ آقای حیاتی برایتان بگوید و از تسلط زبانی مرحوم افشار.
مدرس دورهٔ ویرایش رسانهای کیست؟
در اسفند۱۳۹۱ و در معاونت سیاسی صداوسیمای مرکز، کارگاه ویرایش و درست‌نویسی برگزار کردیم (عکس). با کمک بزرگوارانی که در آن کارگاه شرکت کرده بودند و در پی کارگاه‌های بعدی‌مان در صداوسیما، با آدم‌های ارزشمندی پیوند خوردیم که به‌دور از هیاهوهای رسانهای و مبرّا از بی‌خیالی‌ها و فرصت‌سوزی‌های رایج در این نهاد بزرگ، قلبشان برای فرهنگ و زبان و رسانه می‌تپید و ذهنشان دغدغه‌دارِ حرکت‌های به‌دردبخور و اثرگذار بود.
یکی از این گرامیان جمال یزدانی بود. چند بار، پراکنده یا با برنامه، همدیگر را دیدیم و در چند جای همان ساختمان شیشه‌ای (معاونت خبر) با هم دربارهٔ ذهنیت‌های مشترکمان حرف زدیم. این دوستی ادامه یافت تا طرح آموزشیِ ویرایش خبر در خلال دیدارها شکل گرفت. تجربه‌های کاریِ او با اهالی مشهور و ممتازِ رسانهٔ ملی، مانند آقای حیاتی، پُر از درس بود و تدریس‌هایش در این حوزه، ارزشمند. دنبال فرصتی برای شروع همکاری می‌گشتیم؛ اما درگیری‌های کاریِ او و ما آغازِ این راه را به تعویق می‌انداخت تا اینکه در تیر۱۳۹۸ نخستین کارگاه ویرایش رسانهای به راه افتاد. بنا داریم که دوره‌های مختلفِ ویرایش و نگارشِ رسانهای و نیز طرح‌های مرتبطِ دیگری با یکدیگر پیش ببریم.
جمال یزدانی
– ویراستار رسمی و پیش‌کسوت سازمان صداوسیما، با بیش از ۲۰ سال سابقۀ کار در واحدهای مختلف، مانند خبرِ ساعت ۱۴ و ۱۹ و ۲۱ شبکهٔ ۱ سیما، اخبار رادیو، واحد مرکزی خبر (سابق)، اداره‌کل اخبار خارجی، معاونت صدا، گروه سیاسی شبکهٔ ۳؛
– مدرس ویرایش در دوره‌های متعدد برای رسانه‌ها، خبرگزاری‌ها، دانشگاه‌ها و مؤسسه‌های آموزشی؛
– مترجم خبر در صداوسیما؛
– همکاری مستمر و درازمدت با برخی ناشران دانشگاهی و عمومی، در جایگاه ویراستار و ویراستارِ ترجمه؛
– دارای سابقۀ همکاری با فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
بخشی از فضای تحریریهٔ خبر، از راست: مرتضی حیدری (گویندهٔ خبر و مجری گفت‌وگوی ویژهٔ خبری و مناظره‌ها)، محمدرضا حیاتی (مشهورترین چهره و گویندهٔ خبر)، جمال یزدانی (ویراستار، مترجم خبر و مدرس ویرایش رسانهای)، محمد اصغری (کارشناس و گویندهٔ اخبار هواشناسی)
دربارهٔ فرق ویرایش کتاب و ویرایش خبر، کمی می‌گویید؟
ویرایش کتاب فرایندی وقت‌گیر و حوصله‌خواه است. فرصت‌های ویرایش کتاب نیز گاهی هست و گاهی نیست. اگر از این دو مسئله کمی خسته شده‌اید و مایلید چند صباحی در عرصه‌ای عمومی‌تر و به‌روزتر و پویاتر به کار بپردازید، شرکت در دورهٔ ویرایش رسانهای را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
البته لازم است که جداگانه و خودجوش، با دنیای خبر و زیروبم رسانه و مطبوعات، تا حدودی، آشنا باشید یا بشوید. ویراستارِ خبر قرار نیست ویرایشِ مکانیکی کند. باید که «خبرشناس شوی، جان من، خبر اینجاست!»
برای مثال، «شتاب» ویژگی ثابتِ کار رسانهای است. این ویژگی را باید تجربه کرد تا فهمید. به‌جز فوریت، ویژگی‌هایی در فضای رسانه و مطبوعات هست که کارکردن در آن را جذاب و متفاوت و گاهی توان‌کاه و فرسایشی می‌کند: هیجان (استرس) پخش، حساسیت انتخاب واژه‌ها، سوءتفاهم‌های سیاسی، باید و نبایدهای خبری، تأثیر بازی‌های زبانی در میزان شفافیت، فشار نیروهای قدرت، رسالت نقد و افشا، سیاست پنهان‌کردن بخش‌هایی از واقعیت، راهبردهای سازمان‌های رسانهای و… .
همهٔ این ویژگی‌ها می‌طلبد که دقت و تسلط چاشنیِ کار شود. متن‌های خبری را هم باید سریع ویراست و هم با رعایت همۀ جوانب. این است تفاوت ویرایش آرام و عمیق کتاب با ویرایش سریع و پُرجانبهٔ خبر.
هُلِ آخر را هم بدهید تا بیایم!
این دوره تمرین‌خانه‌ای مهارت‌آموز است برای رسیدن به اهداف شما در وادی خبر و رسانه و روزنامه. می‌آموزید چگونه خطاهای رایج در متن‌های رسانهای را به‌سرعت تشخیص دهید و درستشان کنید. این کم چیزی نیست.
اگر عاشق نویسندگی و گزارشگری در رسانه‌های مکتوب، مانند روزنامه‌ها و نشریه‌ها، یا رسانه‌های صوتی‌تصویری، مانند رادیو و تلویزیون، هستید و می‌خواهید احتمال پذیرش آثارتان را در این رسانه‌ها افزایش دهید، کارگاه ویرایش رسانهای به شما کمک می‌کند.
اگر در رسانه‌ها مشغولید به نویسندگی، خبرنگاری، گزارشگری، گویندگی یا حرفه‌هایی مانند آن و اکنون دوست دارید با بهبود کیفیت آثارتان از منظر زبانی، بر میزان توفیق و اقبالشان بفزایید، در کارگاه ویرایش رسانهای به این رشد خواهید رسید.
تضمین هم می‌کنید که راضی باشیم از این دوره؟
این مزیت همیشگی «ویراستاران» است از آذر۱۳۸۸ تا پایان عمرمان: تضمین بی‌قیدوشرط و بدون سؤال و جوابِ رضایت شما، از «هر» خدمتی که در قبالش به «ویراستاران» ریالی پول می‌دهید. بله، هر زمانی که باشد، اگر از آموزه‌ها یا روش تدریس ناراضی بودید، می‌توانید پول پرداختی‌تان را پس بگیرید، حتی اگر ساعتِ آخر کارگاه باشد! ملاک رضایت تنها دیدگاه شخصیِ شخص شماست و در قبالش لازم نیست هیچ توضیحی بدهید.
کِی و کجا وعدهٔ دیدار ما؟
گاه: ۱۷ ساعت، ۵ جلسۀ ۳/۵ ساعتی، هفته‌ای ۲ جلسه
عصرِ شنبه‌ها و چهارشنبه‌ها، ساعت ۱۶:۳۰ تا ۲۰
از شنبه ۲۲تیر تا شنبه ۵مرداد۱۳۹۸، دیدن تقویم
جای: دفتر «ویراستاران»
به‌نشانیِ ذکرشده در پاصفحه، یعنی پایینِ همهٔ صفحه‌های وبگاه
من می‌خواهم به این کارگاه بیایم.
سپاسگزاریم برای اعتمادتان به ما
و تبریک برای گام‌گذاشتن در این راه بلند.
نام‌نویسی آسان است:
واریز + پیامک. تمام!
در جلسهٔ نخست می‌بینیمتان.
بها: ۴۶۰،۰۰۰ تومان فقط ۳۴۰،۰۰۰ تومان یعنی ۱۲۰،۰۰۰ تومان تخفیف!
+ هدیه: یک وِبینار ویرایشی
تخفیف نام‌نویسی گروهی به‌صورت بازگشت پول در پایان دوره
دونفــــری: ۳۰،۰۰۰ تومان تخفیف = هر نفر ۱۵،۰۰۰ تومان بازگشت پول
سه‌نفـری: ۶۰،۰۰۰ تومان تخفیف = هر نفر ۲۰،۰۰۰ تومان بازگشت پول
چهارنفری: ۱۰۰،۰۰۰ تومان تخفیف = هر نفر ۲۵،۰۰۰ تومان بازگشت پول
پنج‌نفـری: ۱۵۰،۰۰۰ تومان تخفیف = هر نفر ۳۰،۰۰۰ تومان بازگشت پول
شش‌نفـری: ۲۱۰،۰۰۰ تومان تخفیف = هر نفر ۳۵،۰۰۰ تومان بازگشت پول
دوروبَرتان انگشت‌شماری پیدا می‌شوند که دوست دارند این مهارت را بیاموزند و لذا به چنین آموزشی نیاز دارند. باخبرشان کنید و با هم تشریف بیاورید به کارگاه. به‌جز تخفیف‌گیری از ما، او از شما سپاسگزار خواهد شد.
نکته‌های مهم در نام‌نویسی گروهی
۱. شرط ضروری در تخفیف گروهی این است که پولِ همه را «یکجا» و در «یک پرداخت» واریز بفرمایید. تأکید می‌کنیم: چه برخط (آنلاین) پرداخت کنید و چه کارت‌به‌کارت، باید کل شهریۀ گروه را یکجا و با یک فیش واریز بفرمایید. در پرداخت برخط، حتماً «تعداد خرید» را به‌اندازۀ تعداد افراد گروه تعیین کنید.
۲. این تخفیف فقط به‌صورت «بازگشت وجه» در انتهای دوره است؛ یعنی در هنگام نام‌نویسی و واریز پول لحاظ نمی‌شود؛ بلکه مبلغ تخفیف را بعداً در پایان برگزاری دوره، به‌صورت حضوری و نقدی، به کسانی که گروهی و یکجا نام‌نویسی کرده‌اند، تقدیم می‌کنیم.
کافی است هزینه را برخط (آنلاین) واریز بفرمایید و پس از واریز،
اسم و فامیل و مبلغ واریزی را پیامک کنید
به شمارۀ ۰۹۰۰۲۹۸۱۳۸۸
برای تماس با این شماره، لطف کنید و فقط در زمان‌های اداری زنگ بزنید، مگر در مواقع ضروری.
اگر تمایلی ندارید به پرداخت برخط (آنلاین)
می‌توانید از راهِ «کارت‌به‌کارت» یا «پایا» اقدام کنید:
حساب بانک رسالت: 50148903321
کارت: 5041721039481842
شبا: IR900700050100114890332001
به‌نام محمدمهدی باقری کاکُلکی
در تعیین مبلغ واریزی دقت کنید و با توجه به تاریخ واریزتان،
تخفیف‌داشتن یا نداشتنِ نام‌نویسی را در نظر بگیرید.
پس از واریز، اسم و فامیل و مبلغ واریزی را
به شمارۀ ۰۹۰۰۲۹۸۱۳۸۸ پیامک کنید.
برای تماس با این شماره، لطف کنید و فقط در زمان‌های اداری زنگ بزنید، مگر در مواقع ضروری.
پرسش و ابهامی هست؟
۰۲۱۶۶۹۱۹۹۶۲ و ۰۹۰۰۲۹۸۱۳۸۸ t.me/virastaran1
برای تماس با این شماره، لطف کنید و فقط در زمان‌های اداری زنگ بزنید، مگر در مواقع ضروری.
حالا که تا اینجا آمده‌ام، دوست دارم مؤسسهٔ «ویراستاران» را بشناسم.
کارویژهٔ مؤسسهٔ «ویراستاران» دو چیز است:
ویرایش می‌کنیم. ویرایش یاد می‌دهیم. همین!
از آذر۱۳۸۸ آغاز کرده‌ایم و با تمرکز پیش رفته‌ایم. آمار سفارش‌های ویرایش‌شده در مؤسسهٔ ما را از صفحهٔ نخست وبگاه بخوانید. در زمینهٔ آموزش، تاکنون، ۲۲۶ کارگاهِ ۴۰ساعتیِ ویرایش و درست‌نویسی در ۲۰ شهر برگزار کرده‌ایم. اگر کارگاه‌های دیگر و نشست‌های تمرین ویرایشی و نشست‌های متن‌خوانی را نیز به آن بیفزاییم، می‌شود ۱۵۲ نهادِ میزبان، در ۲۲ شهر:
کتابخانۀ ملی (تهران و شیراز و مشهد)، دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران (انجمن علمی‌دانشجویی)، پژوهشگاه سلول‌های بنیادی رویان، باغ کتاب، کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار، صداوسیما (معاونت سیاسی و باشگاه خبرنگاران جوان)، مدرسهٔ اشتغال دانشگاه شریف، سازمان فرهنگی‌هنری شهرداری تهران، مرکز آموزش‌عالی آزاد بهار، آکادمی بانک سامان، رادیو ایران (کافه‌هنر)، حوزۀ علمیۀ مشهد، صداوسیمای خراسان، اداره‌کل آموزش بانک سپه، مؤسسهٔ ملی تحقیقات سلامت کشور، جهاددانشگاه دانشگاه اصفهان، دانشکدۀ علوم پزشکی مشهد، نشریۀ راه، مرکز آفرینش‌های ادبی قلمستان اصفهان، دانشکدۀ علوم‌اجتماعی دانشگاه تهران، کانون اسلامی انصار، کتابخانۀ زهرائیۀ نجف‌آباد، جامعة‌المصطفی مشهد، خبرگزاری دانشجویان ایران، سازمان بهزیستی، مؤسسهٔ کتاب‌پردازان مشهد، مرکز ادبی بهاران، مؤسسۀ رخداد تازه، مجموعۀ سرچشمه، دانشگاه الزهرا (اعضای هیئت‌علمی)، دانشگاه ادیان و مذاهب قم، دانشگاه خلیج فارس بوشهر و… .
سابقهٔ زمانی و مکانیِ همهٔ ۲۲۲ کارگاهِ ویرایش را اینجا فهرست کرده‌ایم
و فهرست کامل میزبانان را اینجا.
کیستی «ویراستاران»
اگر تازه با ما آشنا شده‌اید،
بروید سراغ «آواچه»های رایگان.
خوشتان می‌آید!
اگر هم اعتمادتان جلب است
و دنبال دورهٔ آموزشیِ پُروپیمانی می‌گردید
برای یادگیریِ درست‌نویسی،
اینجا را نگاهی بیندازید.
