محمد پروین گنابادی در مقالهٔ «عجایب‌ها» دربارهٔ جمعِ جمع‌هایی که در متن‌های کهن فارسی یافت می‌شود، توضیحی جالب‌توجه می‌دهد. وی می‌گوید شاعران و نویسندگانی چون منوچهری و بلعمی، به زبان…
دستورزبان فارسی
گاهی در متن‌ها با این ترکیب روبه‌رو می‌شویم: اسم + صفت (مضاف) + اسم (مضاف‌الیه): درِ بزرگ باغ اگر این ترکیب به این صورت تغییر کند: اسم + اسم (مضاف‌البه…
▪️ بسیط‌گونه‌ها ▪️ واژه‌سازی، ترکیب ▪️ خیلی از واژه‌ها مرکب‌اند؛ ولی ما گمان می‌کنیم بسیط‌اند. ▪️ «بسیط‌گونه»ها را بشکنید و اجزایشان را بکاوید. ▪️ برشی از کارگاه نگارش و زیبانویسی…
هرگاه دو جمله که در کنار هم قرار گرفته‌اند، از لحاظ لفظی با هم پیوندی نداشته باشند، هریک از آن‌ها را جمله‌ای مستقل و جدا می‌نامیم: دیروز در خانه ماندم.…
به این جمله‌ها توجه کنید: ـ حالا دیگر می‌توانستم به‌اعتماد، به آینده نگاه کنم (روبر مرل، مرگ کسب‌وکار من است، ترجمهٔ احمد شاملو، چ۲، تهران: کتاب زمان، ۱۳۶۳، ص۲۹۵). ـ او حالا…
نمونه‌هایی که در این یادداشت نقد شده است، همگی از کتاب زیر برگرفته شده است: بهومیل هرابال، تنهایی پرهیاهو، ترجمهٔ پرویز دوایی، چ۳، نشر آبی، تهران: ۱۳۸۴. به این جمله…
تا جایی که به خاطر دارم و شنیده‌ام، در آموزه‌های ویرایشی چنین می‌گویند: کامایی که میان واژه‌های معطوف به هم می‌آید، به‌نوعی گرته‌برداری از زبان‌های غربی است و پدیده‌ای نوظهور.…
در کتاب در مکتب استاد، سعید نفیسی توضیحی درباب درستی واژهٔ «نوین» آورده است که شایان‌توجه است. شخصی از وی چنین سؤال کرده است: بنا بر قاعدهٔ زبان فارسی، چسباندن…
امروزه قید «به‌زودی» را صرفاً برای زمان حال و آینده به‌کار می‌بریم و کاربرد آن را برای جمله‌هایی با فعل ماضی، از لحاظ ویرایشی نادرست می‌دانیم. مثلاً در این جمله،…
نهاد و گزاره باید کاملاً با یکدیگر سازگار باشند و از ارتباط منطقی بهره بَرند. نبود چنین سازگاری و ارتباطی، جمله را خام و دبستانی می‌کند. در مثال زیر، گزارهٔ…
در بعضی زبان‌ها، از جمله فرانسوی و انگلیسی، اعمالی که خاص انسان است، به اشیا نیز نسبت داده می‌شود. این امر در زبان‌های یادشده نه‌تنها در گونهٔ ادبی، بلکه در…
هزار سال پیش، در اوج رشد و گسترش علم و ادبیات، ابوریحان بیرونی در پیشگفتار کتاب الصیدنة که آن را به‌عربی نگاشته است، پس از خوارشمردن زبان مادری خویش یعنی…