برگردانِ ibid به ایبید! | چهار نمونه خطای ویرایشی

این روزها به‌لطف دوستان، مسئول بازبینی مقالاتی شده‌ام که همکاران خوبم برای مجلات دانشگاه امام‌رضا(علیه‌السلام) می‌ویرایند. تجربه‌ای است سخت و در عین حال دوست‌داشتنی و دردناک. گاه به خطاهایی برمی‌خورم که نمی‌دانم چه بگویم. چند نمونه‌ می‌آورم.

از نکاتی که ویراستار در ویرایش مقالات باید بدان توجه کند، یکی این است که اگر در ارجاع درون‌متنی نام نویسنده با حروف لاتین درج شده بود، صورت فارسی آن را بنویسد و اصل آن را در پانوشت بیاورد. البته این خواستۀ کارفرماست. در یکی از مقالات، عبارت کوتاه «ibid» آمده است؛ یعنی «همان». همکار عزیزمان، بی‌درنگ آن را به پانوشت برده و «ایبید» را به‌جای آن، در کمانک نهاده است!

در همین مقاله که پس از ویرایش، شخصاً حدود نیم‌صفحه نکته برای همکار محترم نوشته‌ و دوباره به ایشان سپرده‌ام تا ایرادها را رفع کنند، پس از چند ساعت که کار را فرستاده‌اند، می‌بینم برخی ایرادها دست‌نخورده باقی مانده است؛ مثلاً همکار محترم دقت نکرده‌اند که نباید ارجاع را، هم درون متن بیاورند و هم در پانوشت.

در مقاله‌ای دیگر و این بار همکاری دیگر، به‌جای مثلاً «Leo et al»، یعنی «لئو و همکاران»، در کمانک «لئو یتال» آورده‌اند. البته ایشان در صفحات پایانی مقاله متوجه شده بودند و پس از اینکه از بنده پرسیدند، از همان جا به‌بعد را درست کرده بودند؛ فقط از همان جا به‌بعد را!

یادداشت‌ها یا همان کامنت‌ها نیز داستانی دیگر دارد: در یکی از مقالات آمده است: «تهاجم و… از رفع‌شدن موضوعات مبتلا به جلوگیری کرده است.» «به» با فاصله از «مبتلا» آمده است. یادداشت همکارمان: «مبتلا به چی؟»

این قصه سرِ دراز دارد. مقصودم این نیست که شوخ و ایراد دوستان را به چشم و به رخشان بکشم؛ بلکه این نمونه‌ها را که اندکی هستند از بسیار، آوردم تا خودم و همکاران نازنین و جملگی ارجمندم را به مراقبت و دقت و جدیت بیشتر توجه دهم.