برخی معتقدند «انجام» تنها به‌معنای «پایان» است؛ اما «انجام» دستخوش تغییر معنایی شده است و امروزه به‌معنای «کردن» و «انجام‌دادن» به کار می‌رود و به‌کاربردن آن در معنای اسم‌مصدری درست…
معنی‌شناسی
بیشترِ کسانی که دربارۀ ویرایش و درست‌نویسی زبان فارسی اثری نوشته‌اند، کاربرد حرف‌ربط «بااین‌وجود» را نادرست دانسته و خاطرنشان کرده‌اند که صورتِ صحیح این حرف‌ربط، «باوجوداین» است. بیشترِ کسانی که…
ماشه امروز در معنی «اهرمی در تفنگ» به کار می‌رود. این واژه برگرفته از مِحَشَّة عربی است و دستخوش تحولات آوایی و گسترش معنایی شده است. ریشه‌شناسی ماشه ماشه برگرفته…
«جایگزین» یعنی «کسی یا چیزی که جایی را می‌گزیند» و توسعاً یعنی «کسی یا چیزی که در جایی می‌نشیند». بااین‌حال، در یکی‌دو دهۀ اخیر، این واژه را برخلاف معنایی که…
فرضیهٔ نسبیت زبانی (linguistic relativity) مدعی است مفاهیم واژگانیِ ذهن انسان در طرز اندیشیدن او تأثیر می‌گذارند و شیوهٔ اندیشهٔ فرد دربارهٔ جنبه‌های متعدد جهان را شکل می‌دهند. گویی هر…
کسانی حرف‌اضافۀ مرکب «به‌خاطرِ» را نادرست دانسته‌اند؛ اما «به‌خاطرِ» را به‌علت جاافتادنش نمی‌توان از زبان بیرون راند. البته به دو دلیل می‌شود کاربرد آن را در نوشته‌های رسمی و جدی…
در سال‌های اخیر، «معرفی» دم‌دستی‌ترین برابرنهادی است که اغلب برای introduce می‌شناسند. معرفی معنای عرضه‌کردن، آوردن، ارائه‌کردن، باب‌کردن، معمول‌کردن، رواج‌دادن، مطرح‌کردن نیز می‌دهد. یکی از گرته‌برداری‌های معناییِ نابجایی که در…
«تعیین» به تشخیصی دلالت می‌کند که به‌نوعی با دخالتگری و کنشگری درخصوص اتفاقی که در آینده می‌افتد، همراه است. این در حالی است که «تشخیص» چنین معنایی نمی‌دهد و بازشناختنی…
«تسویه» ازنظر واژگانی به‌معنی «مساوی‌کردن و برابرکردن» است و «تصفیه» به‌معنی «صاف‌کردن و پاک‌کردن». بعضی صاحب‌نظران با استناد به تفاوت کاربرد این دو واژه در عربی، «تصفیه‌حساب» را غلط شمرده…
برخی معتقدند نقاهت به‌معنای «حالت بیماری که رو به بهبود می‌رود»، از ساخته‌های فارسی‌زبانان در دوران متأخر است و در عربی به این معنی به کار نمی‌رود. پاسخ ۱. نقاهت…
اخیراً لغت «شوربختانه» را زیاد می‌خوانیم و می‌شنویم. برابرنهادی است برای کلمۀ متداول و پُربسامد «متأسفانه»، متضاد «خوشبختانه» و معادل Unfortunately در انگلیسی. کسانی که به سره‌گرایی گرایش دارند، این لغت را…
واژهٔ «عموم» در اصل به‌معنی «همه» و «تمام» است؛ چنان‌که از این جملهٔ کتاب کلیله و دمنه به‌خوبی پیدا است: در عمومِ احوال، از غفلت و کاهلی تجنّب واجب شناسند.…