یکی از شیوه‌های عنوان‌گذاری کتاب‌ها و مقاله‌ها در زبان انگلیسی، استفاده از toward یا towards است. این شیوه زمانی به کار می‌رود که نویسنده دربارۀ حوزۀ مشخصی از دانش سخن به میان می‌آورد که هنوز جنبه‌های مختلف آن چندان کاویده نشده یا اینکه در اثری که او تهیه کرده، این امر به‌شکل تام‌وتمام صورت نگرفته است. برای نمونه، نویسندۀ کتاب Toward a New Psychology of Women تمام وجوه روان‌شناختیِ شخصیت زنان را در کتابش برنرسیده؛ بلکه صرفاً شمه‌ای از این موضوع را مطرح کرده است. به‌سخن شفاف‌تر، نوشتن این کتاب «گامی» بوده است «به‌سوی» این موضوع.
بسیاری از مترجمانْ عنوان‌هایی از این دست را عیناً لفظ‌به‌لفظ ترجمه کرده و در برابر toward از «به‌سوی» استفاده کرده‌اند. در نتیجۀ این امر، در شماری از آثار تألیفی نیز این کار کمابیش تداول یافته است:
ـ به‌سوی زبان‌شناسی شعر
ـ به‌سوی آنارشیسم
ـ به‌سوی شهرهای سالم
ـ کافکا: به‌سوی ادبیات اقلیت
ـ مفهوم سکونت: به‌سوی معماری تمثیلی
اما این عنوان‌های گرته‌بردارانه در فارسی چندان خوش نمی‌نشیند و کمی تصنعی می‌شود. همان طور که در بالا اشاره شد، در زیرساخت مفهومی این تعبیرها، واژه‌ای مثل «گام» یا «راه» یا «پل» محذوف است و غیرطبیعی‌شدن پاره‌ای از این‌گونه عنوان‌ها نیز ظاهراً به همین سبب است. بنابراین پسندیده‌تر این است که این واژه‌های محذوف را در ترجمه بیاوریم. سعید باستانی در ترجمۀ فصلی از کتاب یوجین نایدا، عنوان کتاب Toward a Science of Translation را تیزبینانه «گامی به‌سوی علم ترجمه» ترجمه کرده است (نک: «نقش مترجم»، یوجین نایدا، ترجمۀ سعید باستانی، دربارۀ ترجمه، زیرنظر نصرالله پورجوادی، چ۴، ۱۳۷۶، تهران: نشر دانشگاهی، ص۱۵ تا ۲۹).
راهکار دیگری که در بعضی جاها می‌توان اجرا کرد، استفاده از کلمۀ «درآمد» است. البته این لفظ را عموماً دربرابر introduction گذاشته‌اند؛ اما با توجه به نزدیکی‌های معنایی آن با toward و اینکه هر دو در معنیِ دریچه‌ای به موضوعی خاص به کار می‌رود، کاربرد آن بی‌اشکال است. برای مثال، به‌جای «به‌سوی زبان‌شناسی شعر» و «به‌سوی آنارشیسم» می‌توان نوشت:
ـ درآمدی بر زبان‌شناسی شعر
ـ درآمدی بر آنارشیسم
2 دیدگاه. دیدگاه خود را ثبت کنید
سلام بر دوست عزیز، محمد یوسفی.
در تعبیر «درآمدی بر زبان‌شناسی شعر» به‌نظرم حرف اضافۀ «بر» نادرست است. حرف اضافۀ «درآمد»، «به» است، نه «بر».
نظر شما چیست؟
عالی بود… تشکر