درس اول عددنویسی
بیست بنویسیم یا ۲۰؟
در متن‌هایمان، اعداد را باید با حروف بنویسیم یا با رقم؟
قانون:
اعداد یک‌تکه (بی‌واو) به‌حرف:
هشت، یازده، بیست، هفتاد، سیصد.
اعداد چندتکه (واودار) به‌رقم:
۲۱، ۳۵، ۹۴، ۳۸۶
این قانون کلی چند نکتهٔ جزئی و استثنا هم دارد که خواهیم گفت.
درس دوم عددنویسی
مرور:
اعداد یک‌تکه (بی‌واو) را باید به‌حروف نوشت:
شش، شانزده، شصت، ششصد.
این یعنی اعداد کمتر از بیست، دهگان‌ها، صدگان‌ها.برای نُه و دَه همیشه ُ و َ بگذار تا با «خیر» و «روستا» اشتباه نشود!
البته گاهی وقت‌ها بافت متن به‌قدری گویاست که محال است کسی این‌ها را اشتباه بخواند. در آن صورت نیازی به حرکت‌گذاری نیست.اعداد چند تکه (واودار) را باید به‌رقم نوشت:
۲۱، ۴۹، ۸۸، ۴۴۸
این «و» باید «واو عطف» باشد. یک‌وقت نگویی «دوازده» را باید «۱۲» نوشت؛ چون وسطش «و» دارد!خب، دو قاعدهٔ کلی را گفتیم. می‌ماند نکته‌های جزئی و استثناها.
اعداد «ترتیبی» را همیشه به‌حرف بنویس.
ترتیبی یعنی «ـــُم ـــُمین» دارد:
ششم، بیست‌ویکم، سی‌وششمین، هفتادوهشتم، صدوبیست‌ونهمین.
پس، دیگر مهم نیست یک‌تکه‌‌ای باشد یا چندتکه‌ای. «هر» عددی اگر ترتیبی باشد، باید به‌حروف بیاید، نه به‌رقم.
خنده‌دار است بنویسی:
۲۶ام، ۶۵مین، ۵۵مُ، ۱۲۵اُمین.
البته در متن‌های خلاق، مانند متن پوستر و تیترها و روی جلد، اجازه داری قواعد را بشکنی و بنویسی مثلاً ۷۴مین؛
اما در متن‌های غیرخلاق، مانند مقاله و کتاب و پایان‌نامه و خبر، حق نداری از قاعده گذر کنی.
درس سوم عددنویسی
مرور:
اعداد یک‌تکه: با حرف
اعداد چندتکه: با رقم
اعداد ترتیبی (ــُم ــُمین): با حرف
اگر جمله‌ات با عدد شروع می‌شود، آن عدد را به‌حرف بنویس.
فرقی نمی‌کند که عددِ یک‌تکه باشد یا عددِ چندتکه.
کلاً جمله نباید با عدد شروع بشود.
غلط:
۱۶۰ نفر از این مرحله گذر کردند.
۲۱ کیلو برنج خراب شد.
درست:
صدوشصت نفر از این مرحله گذر کردند.
بیست‌ویک کیلو برنج خراب شد.
اگر احساس می‌کنی این‌جوری عجیب است و «صدوشصت» طولانی است، خب قاعده را نشکن؛ بلکه آن را دور بزن!
یعنی کاری کن که همین جمله‌ها با کلمه شروع شود، نه عدد:
از این مرحله، ۱۶۰ نفر گذر کردند.
پس ۲۱ کیلو برنج خراب شد.
درس چهارم عددنویسی
مرور:
اعداد یک‌تکه: با حرف
اعداد چندتکه: با رقماعداد ترتیبی (ــُم ــُمین): با حرف
عددِ آغاز جمله: با حرف
خب، حالا ببینیم کدام عددها را باید به‌هرحال به‌رقم بنویسی، فارغ از اینکه چندتکه باشد یا یک‌تکه.
در چند حالت، عدد همیشه به‌رقم می‌آید که امروز یکی‌شان را می‌آموزی:
همهٔ عددهای «خاص» را به‌رقم بنویس.
خاص یعنی چه؟
خاص یعنی شمارهٔ شناسنامه، آیهٔ قرآن، پلاک، طبقه، شمارهٔ اتاق هتل، نمرهٔ آزمون، شمارهٔ تیپ زرهی، شمارهٔ صفحه، شمارهٔ نمودار و جدول و عکس، شمارهٔ سالِ عمر نشریه و… .
نمونه‌ها:
ص۱۲، نمودار ۹، شش: ۱۸، رتبهٔ ۵، اتاق ۴۰۷، جدول ۲۲، تیپ ۱۱ پیاده‌نظام، س۱۶ (سال شانزدهم انتشار این روزنامه)، آیهٔ ۴۴، نمودار ۳ و… .
بله، در نخستین درس عددنویسی گفتیم عدد یازده را به‌حرف بنویس؛ زیرا یک‌تکه است و «واو عطف» ندارد.
اینجا می‌گوییم عدد ۱۱ را به‌رقم بنویس؛ به‌شرطی که خاص باشد:
آل‌عمران، ۱۱؛ ص۱۱؛ طبقهٔ ۱۱، واحد ۱۱؛
جدول ۱۱؛ خ سناباد ۱۱، پ۱۱.
درس پنجم عددنویسی
اصل:
عدد یک‌تکه، با حرف: پنج، چهل
عدد چندتکه، با رقم: ۲۱، ۴۸۱
دو استثنای حرفی:
عدد ترتیبی (ــُم ــُمین)، با حرف: سی‌ویکم
عدد آغاز جمله، با حرف: هشتادوسه داوطلب برای…
سه استثنای رقمی:
عددهای خاص، با رقم: پ۱۲، منطقهٔ ۵ شهرداری، اتاق ۱۹
درصدها، با رقم: [درس امروز] برای اصل یکدستی، با رقم: [درس آینده]
درصدها را همیشه با رقم بنویس
و همواره در «همین قالب»:
۲درصد، ۳۶درصد، ۹۹درصد، ۱۰۰درصد.
یعنی: عدد به‌رقم + کلمهٔ «درصد» چسبیده.
با اینکه «۲» و «۱۰۰» یک‌تکه‌اند و «و» عطف ندارند، وقتی درصد می‌شوند باید با رقم بیایند.
پس تمام درصدها با چی؟ با رقم.
نادرست‌ها:
۲۵%، %۲۵، ۲۵/۰، دو درصد، دودرصد.
چرا نشانهٔ % را نیاوریم؟ چون:
هم در وُرد جابه‌جا می‌شود و گاهی می‌رود قبل و گاهی بعد از عدد، هم اینکه این نشانه را ممکن است خواننده با اعشار اشتباه بگیرد، زیرا «صفر» و «نقطه» در قلم‌های فارسی خیلی شبیه هم‌اند.
به‌هرحال، اگر جایی اصرار کردند که % بیاور، آن را سمت راستِ عدد درج کن.
نکتهٔ دیگر: اگر جدول درست کرده‌ای و بالای یکی از ستون‌هایش نوشته‌ای «درصد»، دیگر لازم نیست که در تمام سلول‌های آن جدول، کنار هر عدد بنویسی «درصد» یا «%». هیچ نمی‌خواهد. فقط عدد خالی بگذار.
درس ششم عددنویسی
مرور:
دو اصل اساسی را ابتدا گفتیم:
عددهای واودار با رقم می‌آید
و عددهای بی‌واو با حرف (درس ۱).بعد، دانستی که دو جا «به‌هرحال» باید به‌حرف باشد:
ترتیبی‌ها (درس ۲) و آغاز جمله (درس ۳).سه جا هم «به‌هرحال» به‌رقم:
عدد خاص (درس ۴) و درصدها (درس ۵)
و یکدستی (درس ۶، امروز).
فرض کن در متنی هم عدد نوزده هست که باید به‌حرف بیاید و هم عدد ۲۴ هست که باید به‌رقم درج شود.
حالا اگر این دو عدد نزدیکِ هم بیایند، صورت خوشی ندارد که یکی‌شان به‌حرف باشد و دیگری به‌رقم. درست است؟
از میان ۲۴ حوزهٔ انتخابی، رأی‌های نوزده صندوق را تاکنون شمرده‌اند.
اینجاها، پای اصلی بس فراگیر به‌میان می‌آید که در خیلی از مباحث ویرایش و نگارش و حتی صفحه‌آرایی و طراحی جلد و… کارساز است: اصل #یکدستی.
وقتی چند عددِ حرفی و رقمی نزدیکِ هم آمدند، همه را باید یکدست کرد به…؟
آهان! حالا باید همه را «رقمی» کنیم یا «حرفی»؟
جواب: همه باید رقمی بشوند؛ یعنی نوزده بشود ۱۹.
از میان ۲۴ حوزهٔ انتخابی، رأی‌های ۱۹ صندوق را تاکنون شمرده‌اند.
پس در یکدست‌سازی عددها رقمی‌کردن به حرفی‌کردن می‌چربد.
یکی از شرکت‌کنندگان کارگاه‌هایمان اینجای بحث سؤال خوبی پرسید:
در «هر کتابی» هم عدد یک‌تکه هست و هم عدد چندتکه. پس برای یکدستی، باید همه را رقمی کرد. پس تقریباً در هیچ کتابی لازم نیست عدد را حرفی بیاوریم.
پاسخ این پرسشِ بجا این است:
بله، ولی مقیاس یکدستیِ عدد را نباید کل کتاب در نظر گرفت؛ بلکه ملاکش «یک مبحث» است. حتی نمی‌شود گفت در یک فصل، یک صفحه، یک پاراگراف یا یک جمله؛ بلکه در «یک موضوع» وقتی چند عدد می‌آید، باید یکدست باشند؛ خواه آن موضوع کوتاه باشد، خواه طولانی.
کانال «ویراسـتاران»
این مطلب ابتدا در کانال تلگرامی «ویراسـتاران» منتشر شده است. همین اکنون عضو شوید:
با جُستن این برچسب‌ها می‌توانید بین مطالب چرخ بزنید:
| #حشو | #زیبانوشته | #صوتی | #آواچه | #صوتک | #کژتابی | #ساختار_بیگانه |
| #دستورخط | #املا | #دستورزبان | #نیم‌فاصله | #دقت‌ورزی_معنایی | #دقت_ورزی_معنایی | #تنوین |
| #ویراستار | #خطای_منطقی | #تمرین | #عددنویسی | #نمونه_ویرایش | #گرته_برداری | #گرته‌برداری |
| #پیچیده_نویسی | #پیچیده‌نویسی | #بند_موصولی | #باید | #را | #اداری | #افغانستان |
| #ترجمه | #ارزیابی | #است | #هست | #نگارش | #نجفی | #عربی |
| #حرف_ربط | #ویرایش_رایانه‌ای | #بیگانه‌دوستی | #مصدر_جعلی | #گیومه | #کاما | #نماچه |
آماده‌سازی: سیدحمید حیدری‌ثانی heydarisani.ir
62 دیدگاه. دیدگاه خود را ثبت کنید
اعداد سال تحصیلی چطور نوشته میشه؟ سال تحصیلی ۹۵-۹۶ یا ۹۶-۹۵؟ کدام درسته؟
سلام
لطفا این سوال و جواب بدهید.
چون تو چپ و راست نوشتن اعداد اشتباه می کنم
اما آنچه رایج است، همان چپ به راست است.
شما بین «بهتر» و «رایج» باید یکی‌شان را انتخاب کنید.
سلام.
جسارتاً، یک اشکال، و همچنین یک درخواست و یک سؤال:
١. در خلاصه‌ای که پایین درس پنجم نوشته‌اید، عدد «٨٣» باید به‌حروف نوشته شود.
٢. لطفاً در پایان درس ششم هم یک خلاصهٔ کامل، مانند خلاصهٔ درس پنجم، بنویسید.
٣. نوشتن اعداد به‌صورت «٣هزار و پانصد»، «٨٠میلیارد» و… درست است؟
سلام‌ها به شما
۱. حق با شماست. درستش کردیم. سپاس. البته بهتر است که واژه‌ای خنثی در ابتدای جمله بیاید و عددِ چندتکهٔ ۸۳ به همین صورتِ رقمی بیاید؛
۲. قول نمی‌دهیم. اگر وقت شد، چشم.
۳. بله، ۳هزار و ۵۰۰ درست است. همچنین: ۸۰میلیارد و ۲۳میلیون و ۸۷۰هزار و ۹۹۵.
سلام
لطفاً توضیح بدید که جمله ی پایین چطور نوشته میشه:
حامد دو سه کتاب قرض گرفت.
حامد 2 – 3 کتاب قرض گرفت.
حامد یکی دو کتاب قرض گرفت.
حامد دوسه کتاب کتاب قرض گرفت. حامد یکی‌دو کتاب کتاب قرض گرفت. عددهای مبهم را به‌حرف و نیم‌جدا می‌نویسیم.
اعداد برای قد چگونه است؟
مثلا: یک متروشصت و پنج سانتی متر یا
امتر و 65 سانتی متر
۱ متر و ۶۵ سانتی‌متر، ۱۶۵ سانتی‌متر، حدود یک‌ونیم متر
سلام
ممنون از مطالب زیباتون
اگر مثلا جایی بخواهیم بگوییم چهار حالت وجود دارد … : 1. … 2. … 3. … باید چهار را با رقم بنویسیم برای یکدستی؟
بزرگوارید. بله، بهترین راهش همین است که با رقم بیاورید: ۱. فلان؛ ۲. فلان؛ ۳. فلان؛ ۴. فلان.
سپاس از مطالبتان بسیار مفید بود.
سلام
آیا اعدادی که میانشان «تا» می‌آید، مانند «6 تا 7» یا «21 تا 35» نیز جزء اعداد خاص هستند و باید آن‌ها را به‌صورت رقمی نوشت؟
اگر در کتابی اعدادی که میانشان «تا» می‌آید فراوان باشند، می‌توان همگی را رقمی نوشت؟
بله، عددهای صفحه را باید با رقم نوشت.
سلام
منظورم عدد صفحه نبود. عدد صفحه که مسلماً جزء اعداد خاص است و باید رقمی بیاید.
1. اگر در متن، اعداد واودار و بی‌واو، به‌شکل 3 تا 7 بار، 27 تا 50 مرتبه، 2 تا 9 پیمانه و…، هم زیاد به کار برود و هم مشخص‌بودنشان در متن اهمیت داشته باشند، می‌توان در همه‌جای متن، آن‌ها را به رقم نوشت؟
2. در صورتی که این اعداد را با رقم نوشتیم، تکلیف اعداد بی‌واوِ هم‌موضوع با آن‌ها در متن چه می‌شود؟
سلام
از نشر این مطلب ممنونم.
دربارۀ صفت‌هایی که با اعداد ساخته می‌شوند چطور عمل کنیم؟ مثلاً «بیست‌و‌دوساله» یا «۲۲ساله»؟
۲۲ساله
سلام عاااالی بود و قابل استفاده. مفید و کاربردی. با تمام جزئیات و دسته بندی فوق العاده. دست مریزاد، احسنت،طیب الله
عدد ۱۱۰۰ رو چجوری می‌نویسیم؟
از طرفی واوداره؛ پس باید همین‌طوری باشه. از طرف دیگری هم مرکبه و باید به‌صورت «هزارو۱۰۰» نوشته شه.
کدوم درسته؟!
.سلام و سپاس برای این مطلب بسیار مفید.
ممنون می‌شم به این دو سئوال پاسخ بدید:
1- واژه‌هایی مثل “مترمربع ” رو باید با نیم‌فاصله بنویسیم یا جدا؟
مثلا : ” یک مترمربع” با ” یک متر مربع”؟
2- عباراتی مثل: ” یک دختر دوازده‌ساله” ، دوازده ساله رو با نیم‌فاصله بنویسیم، یا فاصله دار؟
پیشاپیش ممنونم
۱. متر مربع
۲. دختر دوازده‌ساله
شاید اینجا جایش نباشد ولی چرا در فرهنگ املایی، فاصله‌گذاری «متر مربع» با «مترمکعب» متفاوت است؟
اصلاح می‌کنیم. سپاس برای تذکر.
سلام. ممنون بابت توضیحات کامل و مفیدتون.
وقتی میخوایم چیزهایی رو بشمریم اعداد چطوری نوشته میشن؟ مثلا: 3تا 3 تا سه تا سه‌تا؟
سه تا سه تا، ۲۵ تا ۲۵ تا.
تشکر از مطلب مختصر و دقیق شما
در اینستاگرام «ویراستاران» کمی کامل‌ترش را در بهار ۱۴۰۰ کار کردیم. در دایِرَک (های‌لایت) ذخیره است.
بسیار عاااااالی بود. ممنونم 🙂
سلام وقت بخیر.
اعدادی مثل 300 و 700 و 800 وقتی به حرف نوشته میشن باید با نیم‌فاصله نوشته بشن یا چسبیده؟ سیصد درست هست یا سیصد؟
دایرَک (های‌لایتِ) عددنویسی را در اینستاگرام «ویراستاران» ببینید:
https://www.instagram.com/stories/highlights/17893070731983769/
سیصد، هشتصد، طبق دستورخط فرهنگستان.
در گوگل بنویسید «فرهنگ املایی» و نتیجهٔ نخست را باز کنید.
با درود و سپاس
درباره اعداد ترتیبی، برای مثال، کدام مورد درست است:
انقلاب چهارم صنعتی
یا
انقلاب صنعتی چهارم
در این مثال، هر دو درست است.
سلام
پیش‌تر، برای اطمینان از درج اعداد فارسی، از نرم‌افزار Persian Numerals استفاده می‌کردم.
در نسخه‌های ۸ و ۱۰ و ۱۱ ویندوز، به‌‌محض واردکردن Shift+Space برای درج نیم‌فاصله، این نرم‌افزار از کار می‌افتد و باید آن را دوباره اجرا کرد.
راهی برای حل این مسئله سراغ دارید؟
سپاس
با آن نرم‌افزار کار نکنید. صفحه‌کلید بهار نصب کنید تا خودبه‌خود اعدادتان فارس شود.
گوگل: صفحه‌کلید بهار
با تشکر از مطالب مفیدتان.
در اعداد ترتیبی پسوند «_ُُ مین» به عدد متصل می‌شود یا نیاز یه صامت میانجی دارد؟ برای مثال: پنجاهمین یا پنجاه اُمین؟؟ عدد سی قاعده است یا استثنا؟
بنا به دستورخط فرهنگستان:
پنجاهمین، دومین، هشتم، دوزادهم، صدمین.
سی‌امین، چون واکه (مصوتِ) «ی» دارد.
سلام، از انتشار مطالبی از این دست بسیار سپاس گزارم. لطف کنید نحوه ی درج تاریخ در متن را توضیح دهید. مثال: در تاریخ ۱۴/ ۲ / ۰۱ یا چهاردهم اردیبهشت ۱۴۰۱ یا … سپاس
۱۵خرداد۱۴۰۱
۱می۲۰۲۲
۸محرم۱۴۴۳
در اینستاگرام «ویراستاران» در قسمت دایِرک‌‌ها (های‌لایت‌ها) روی «عددنویسی» بزنید و تاریخ‌نویسی را آنجا دقیق‌تر مرور کنید.
سلام و احترام
ممنون بابت مطلب مفیدی که به اشتراک گذاشتید؛ آیا اعداد توی جدول هم جزو اعداد خاص به حساب میان؟ باید بنویسیم ۲ کیلومتر تا حرم رضوی یا دو کیلومتر تا حرم رضوی؟
بله.
در جدول، بهتر است تا جایی که می‌شود، متن و عدد با هم در یک سلول نیاید. متن اگر ثابت است، حذف شود و برود در سرجدول.
سلام و تشکر
چند سال خاص را چطور بنویسیم؟
در سال‌های ۱۳۵۰، ۱۳۸۰، ۱۳۸۵، ۹۰۰۰ تن به ۳ کشور مذکور سفر کردند.
در سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۸۰ و ۱۳۸۵، تعداد ۹۰۰۰ نفر به ۳ کشور مذکور سفر کردند.
تعداد ۹۰۰۰ نفر، در سال‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۸۰ و ۱۳۸۵، به ۳ کشور مذکور سفر کردند.
با سلام و احترام
لطفاً در مورد كارت پايان خدمت بفرماييد با فاصله نوشته شود يا نيم فاصله؟ و در توضيح براي رمز ورود به نرم افزار كه بايد رمز چهاررقمي باشد درست است يا ٤ رقمي؟
کارت پایان‌خدمت.
رمز چهاررقمی و رمز هشت‌نویسه‌ای (هشت‌کاراکتری).
سلام و ادب.
9هزار نفر یا 9 هزار نفر؟
سه هزار و سی‌وپنج نفر؟ یا 3 هزار و سی‌وپنج نفر؟
۹هزار نفر
۹،۰۰۰ نفر
۳هزار و ۳۵ نفر
۳،۰۳۵ نفر
سلام ممنون بابت مطالب مفيدتون.
در جمله هايي كه هم ابتدا ي جمله عدد داره هم وسط جمله، مثل (هشت كتاب و دو مداد و پنج دفتر) درسته يا (هشت كتاب و ٢ مداد و ٥ دفتر)؟
در آغاز جمله بهتر است اعداد به حروف باشند. اگر اعداد در جمله همه بی«و» هستند، همگی به حروف بیایند: هشت کتاب و دو مداد و پنج دفتر. در ترکیب بی«و» و «و»دار، همه به رقم بیاید: ۲۲ مداد و ۸ کتاب و ۵ دفتر. در این جمله‌ها واژه‌ای خنثی به ابتدای جمله اضافه می‌کنیم تا جمله با رقم شروع نشود مانند: تعداد ۲۲ مداد و ۸ کتاب و ۵ دفتر.
با سلام و احترام؛
وقت شما به‌خیر؛
نوشتن عبارتی با اعداد ترتیبی، مثل: «قسمت نودم» – «قسمت هفتادم» – «قسمت شصتم» و …، بهتر و صحیح‌تر است یا به این صورت:
« هفتادمین قسمت» – «شصتمین قسمت» – «نودمین قسمت».
سپاسگزار از لطف شما
سلام به شما.
هر دو ۱۰۰درصد درست است.
سلام. اعداد چند رقمی مثل 10000000 ریال را با چه نشانه‌ای تفکیک کنیم؟ اعشار یا کاما یا اینکه چیزی نیاز نیست؟ مثلاً بنویسیم: 10/000/000 ریال یا بنویسیم: 10,0000,000 ریال یا … ؟
با کامای فارسی: ۱۰،۰۰۰،۰۰۰
البته نشانهٔ جداکنندهٔ هزارگان هم هست؛
ولی هم در قلم‌ها (فونت‌ها) در اختیار نیست
و هم توی صفحه‌کلید سخت پیدا می‌شود
و هم اینکه قیافه‌اش جالب نیست
و به چشم نمی‌آید و بالاتر از خط کرسی می‌رود.
با درود و خدا قوت- کدام صحیح است:
سال‌های 1402-1370 یا 1370-1402
سال‌های ۱۳۷۰ تا ۱۴۰۲
بدون خط‌تیره و بدون «الی»
سلام. صفر در متن علمی به چه صورت نوشته می‌شود؟ صفر یا 0؟
بستگی دارد به بافت و عددهای هم‌جوارش.
سلام. اگر بخواهیم بگوییم دوتا فلان، باید بین دو و تا فاصله باشد؟
و اگر بخواهیم تا را به معنی الی بنویسیم، به شکل زیر می‌شود؟
سه تا پنج.
شش تا
هفت تا
دو تا
ـــــــــــ
سه تا هفت
سلام. ببخشید 2 سوال داشتم:
5کیلوگرم یا 5 کیلوگرم؟
————————————–
درس 2 یا درس2؟
هر دو با فاصله
ببخشید این مطالب شما مربوط به عدد نویسی در مبنا های مختلف هم میشه؟
پرسشتان مبهم است.